Religie.opzijnbest.nl

ZOEKEN OP DEZE WEBSITE Zoeken naar elk woord Zoeken naar alle woorden  Zoeken naar exacte zin    Hulp Verzorgd door PicoSearch

Voer uw zoekwoorden in Zoekformulier verzenden   Web www.interlevensbeschouwelijk.be

Woordenschat

Bibliografie
Literatuur : - S/Preekwijzer -
Liturgisch gebruik
Overzicht bijbelboeken :
OT : Gn (Genesis ) , Ex (Exodus) , Lv (Leviticus) , Nu (Numeri) , Dt (Deuteronomium) , Joz (Jozua) , Re (Rechters) , Rt (Ruth) , 1 S (1 Samuël) , 2 S (2 Samuël) , 1 K (1 Koningen) , 2 K (2 Koningen) , 1 Kr ( 1 Kronieken) , 2 Kr (2 Kronieken) , Ezr (Ezra) , Neh (Nehemia) , Tob (Tobia) , Jdt (Judith) , Est (Esther) , 1 Mak (1 Makkabeeën) , 2 Mak (2 Makkabeeën) , Job , Ps (Psalmen ) , Spr (Spreuken) , Pr (Prediker) , Hl (Hooglied) , W (Wijsheid) , Sir (Sirach) , Js (Jesaja) , Jr (Jeremia) , Kl (Klaagliederen) , Bar (Baruch) , Ez (Ezechiël) , Da (Daniël) , Hos (Hosea) , Jl (Joël) , Am (Amos) , Ob (Obadja) , Jon (Jona) , Mi (Micha) , Nah (Nahum) , Hab (Habakuk) , Sef (Sefanja) , Hag (Haggai) , Zach (Zacharia) , Mal (Maleachi) .
- NT : Mt (Matteüs) - Mc (Marcus) - Lc (Lucas) - Joh (Johannes) -   Hnd (Handelingen) , Rom (Rome) , 1 Kor (Korinte) , 2 Kor (Korinte) , Gal (Galatië) , Ef (Efese) , Fil (Filippi) , Kol (Kolosse) , 1 Tes (Tessalonika) , 2 Tes (Tessalonika) , 1 Tim (Timoteüs) , 2 Tim (Timoteüs) , Tit (Titus) , Film (Filemon) , Heb (Hebreeën) , Jak (Jakobus) , 1 Pe (Petrus) , 2 Pe (Petrus) , 1 Joh (Johannes) , 2 Joh (Johannes) , 2 Joh (Johannes) , Jud (Judas) , Apk (Apokalyps) .
Overzicht van de bibliografie van de bijbelboeken : bibliografie van het Oude Testament - bibliografie Matteüsevangelie - bibliografie Marcusevangelie - bibliografie Lucasevangelie - bibliografie van het Johannesevangelie - bibliografie van het Nieuwe Testament (behalve evangeliën)

In hun synopsis van de eerste drie evangeliën (Leuven, Vlaamse Bijbelstichting, 1986; Turnhout, Brepols, ) onderscheiden Adelbert Denaux en Marc Vervenne volgende pericopen in het zestiende hoofdstuk van het Lucasevangelie :
241. Gelijkenis van de onrechtvaardige huishouder : Lc 16,1-9
242. Betrouwbaarheid : Lc 16,10-12
243. Geen twee heren dienen : Lc 16,13 - Mt 6,24
244. De zelfrechtvaardiging van de Farizeeën veroordeeld : Lc 16,14-15
245. Overweldiging van het Rijk Gods : Lc 16,16 - Mt 11,12-15 - Mt 11,12-15
246. Onvergankelijkheid van de Wet : Lc 16,17
247. Echtscheiding : Lc 16,18ab : Lc 16,18ab
248. Gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus : Lc 16,19-31

241. Gelijkenis van de onrechtvaardige huishouder : Lc 16,1-9 - Lc 16,1 - Lc 16,2 - Lc 16,3 - Lc 16,4 - Lc 16,5 - Lc 16,6 - Lc 16,7 - Lc 16,8 - Lc 16,9 -- Lc 16 -- verwijzingen -- Lc 16,1-9 - Lc 16,10-12 - Lc 16,13 - Lc 16,14-15 - Lc 16,16 - Lc 16,17 - Lc 16,18ab - Lc 16,19-31 -

- Schramm, Tim and Kathrin Löwenstein. Unmoralische Helden. Antstößige Gleichnisse Jesu. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1986. ISBN 3-525-53575-9 [11 IOF 196] . <15:> 1. Der kluge Verwalter (Lk 16,1-13) . Webpagina : http://www.uni-essen.de/Ev-Theologie/courses/course-stuff/lit-schramm-unmoralische021verwalter.htm .
- Vooreerst trachten we de structuur van de tekst te achterhalen. Een hulpmiddel daartoe kan bestaan in het bekijken van de dialogen.

Het verhaal van de onverstandige rijke (Lc 12,16-21) gelijkt in opbouw op dat van de onrechtvaardige rentmeester . Wat doet de rentmeester met het bezit dat bij de anderen belegd is ? Hij vermindert hun schuld . Daardoor worden de schuldenaars wat minder arm en de schuldeiser wat minder rijk en worden de bezittingen wat beter verdeeld . De onrechtvaardige rentmeester geeft op een onrechtvaardige wijze een deel van het bezit van zijn meester weg.
De gelijkenis tussen het verhaal van Lc 15,11-32 en Lc 16,1-9 bestaat erin dat de vader - of de eigenaar niet boos worden dat het bezit verkwist is. Zowel de vader als de eigenaar hebben aandacht voor wat erna gebeurt: de bekering van de zoon, de kwijtschelding van een gedeelte van de schuld (ofschoon het om het bezit van de eigenaar gaat).
De onverstandige rijke (Lc 12,16-21) dacht op rozen te kunnen slapen . Hij beschouwde zich als een trotse bezitter van vele rijkdommen . Maar in feite is hij maar een vruchtgebruiker , een rentmeester . En daarin gelijken het verhaal van de onverstandige rijke en de verstandige rentmeester op elkaar . De ene is onverstandig (Lc 12,20 : afrôn : onverstandige) . De andere is verstandig (Lc 16,8) hoti fronimôs epoièsen : omdat hij op een verstandige wijze handelde , in die zin dat hij zich bewust is van zijn rentmeesterschap en zich ervan bewust is dat niets hem toebehoort en dat hij niets zal hebben wanneer hij van zijn rentmeesterschap zal ontslagen worden . Dan zal hij moeten leven van de gastvrijheid van anderen . Zo'n houding prijst Jezus . Want dat is de wijze waarop Jezus en zijn leerlingen leven : niets bezitten en vertrouwen op de gastvrijheid van anderen .

Wat moet ik doen ? vinden we terug bij de prediking van Johannes de Doper , Jezus, Petrus en Paulus .

- tôn chreofeiletôn (van de schuldenaars) van het zelfstandig naarwoord chreofeiletès : schuldenaar . In deze vorm hapax in de bijbel .
- ofeileis (jij bent schuldig) . Indicatief praesens tweede persoon enkelvoud . In drie verzen in de bijbel : in Mt 18,28 , in Lc 16,5 en in Lc 16,7 . Het is de vraag van de rentmeester aan de eerste schuldenaar . In Lc 16,7 stelt de rentmeester dezelfde vraag aan de tweede schuldenaar .

ofeileis (jij bent schuldig). Indicatief praesens 2de persoon enkelvoud. In 3 verzen in de bijbel: in Mt 18,28 , in Lc 16,5 en in Lc 16,7. Het is de vraag van de rentmeester aan de tweede schuldenaar. In Lc 16,5 stelde de rentmeester dezelfde vraag aan de eerste schuldenaar.

242. Betrouwbaarheid : Lc 16,10-12 -- Lc 16 -- Lc 16,10 - Lc 16,11 - Lc 16,12 -- verwijzingen -- Lc 16,1-9 - Lc 16,10-12 - Lc 16,13 - Lc 16,14-15 - Lc 16,16 - Lc 16,17 - Lc 16,18ab - Lc 16,19-31 -

243. Geen twee heren dienen : Lc 16,13 - Lc 16,13 - Mt 6,24 -- Lc 16 -- verwijzingen -- Lc 16,1-9 - Lc 16,10-12 - Lc 16,14-15 - Lc 16,16 - Lc 16,17 - Lc 16,18ab - Lc 16,19-31 -

Website : http://wesley.nnu.edu/BiblicalStudies/parables/Lk16_1-13.htm .

244. De zelfrechtvaardiging van de Farizeeën veroordeeld : Lc 16,14-15 .

245. Overweldiging van het Rijk Gods : Lc 16,16 ( Mt 11,12-13) .

246. Onvergankelijkheid van de Wet : Lc 16,17 .

247. Echtscheiding : Lc 16,18ab .

248. Gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus : Lc 16,19-31

- bijbeluitleg : http://www.blueletterbible.org/ .
-- Brian P. Stoffregen Exegetical Notes at Luke 16.19-31 : http://www.crossmarks.com/brian/luke16x19.htm .
- http://www.textweek.com/mtlk/lk16b.htm .
- http://www.bible.ca/su-hades-luke16.htm .
- http://www.biblestudymanuals.net/sheol_hades.htm .
- boedhistische - christelijke parallellen : http://www.iid.org/publications/rfinal.pdf .
- gebaseerd op Egyptische verhalen : http://nefertiti.iwebland.com/texts/khamuas.htm . The second story of Khamuas: Prince Khamuas and Si-Osiri . Een andere vertaling : http://members.tripod.com/~ib205/setne_2.html .

1. Lezing van de tekst

We nemen de tekst uit de Synopsis van de eerste drie evangeliën (Leuven, Vlaamse Bijbelstichting, 1986; Turnhout, Brepols, blz. 214-215) van Adelbert Denaux en Marc Vervenne.

Toen het evangelie geschreven werd, bestond er nog geen versindeling. Dat is pas veel later gebeurd. Maar de schrijver van een evangelietekst heeft wel "leestekens" ingelast in de tekst die ons de weg wijzen hoe we de tekst kunnen lezen. Het Griekse woordje de (dat de Synopsis met echter of nu vertaalt) is zo één van die wegwijzers. Dat Griekse woordje staat (bijna) steeds op de tweede plaats van de zin. In Lc 16,19-31 wordt het 11 X gebruikt. In 8 gevallen staat het als tweede woord van een vers. Het was voor de versindeler een handig middel om de tekst in verzen in te delen. Het Griekse woordje de (echter, nu) kan wijzen op verandering van het personage ( 10 X) of van de situatie (1 X : Lc 16,22).
In de dialoog wordt de rechtstreekse rede gebruikt (3 X is de rijke en 3 X Abraham aan het woord). Wat de personages (de rijke, Abraham) zeggen, wordt telkens ingeleid; waarbij een vorm van het Griekse werkwoord legô (= zeggen) gebruikt wordt. Door zo'n inleiding weten we dat iemand geciteerd zal worden.

2. Uitleg van de tekst

beeldverhaal
Het verhaal is een beeldverhaal. Verhalen over de rijke en de arme circuleerden reeds in joodse kringen. Ons verhaal vertoont grote gelijkenis met een Egyptisch verhaal over Si-Osiris. Egypte is wel het land bij uitstek dat reeds vele eeuwen voor Christus nadacht over het hiernamaals en het leven na de dood.
Het verhaal typeren als een beeldverhaal houdt in dat de beschrijving van het hiernamaals slechts beelden zijn, en geen beschrijvingen van concrete werkelijkheden. In de christelijke voorstelling zijn de beelden wel eens voor werkelijkheid gehouden. In onze jeugd leerden we over hemel, hel en vagevuur. Hemel en hel waren onherroepelijk zoals dat bij Lazarus en de rijke het geval was. Het vagevuur (purgatoire - zuiveringsstation) was de voorhal van de hemel.

over welke rijke vertelt dit verhaal ?
Wat was er toch mis met de rijke dat hem na zijn dood zo'n verschrikkelijk lot overkomt? Wat de rijke niet deed, was delen met de arme. Hij had het gekund, want de arme lag aan zijn deur / poort, in zijn hal. Blijkbaar kon de arme niet naar binnen, maar kon de rijke wel van binnen naar buiten. De rijke heeft zijn deur / poort niet geopend en gedeeld. De situatie op aarde is omgekeerd na de dood : de rijke lijdt pijn in de Hades, de arme vindt vertroosting (in de hemel). Na de dood is de kloof tussen hemel en onderwereld, het verblijf van Lazarus in de hemel en het verblijf van de rijke in de onderwereld, niet te overbruggen. (Het blijven echter beelden!)
Er wordt wel wat druk uitgeoefend op de rijke om te delen, anders wacht hem een ellendig, pijnlijk lot in het hiernamaals. Blijkbaar had men nood aan rechtvaardigheid: wie het hier onrechtmatig goed had, moest het later wel bekopen. De rijke in het hiernamaals is niet zo slecht want hij vraagt om zijn broers te verwittigen opdat ze niet hetzelfde lot zouden ondergaan. Genade (barmhartigheid) lijkt uitgesloten. Het lot is beslecht. Het berouw is pas gekomen als het kalf verdronken is.
Dit verhaal toont nog maar eens dat "de laatsten de eersten, en de eersten de laatsten zullen zijn".

Lc 6,20-26 (zaligsprekingen - wee-klachten) / Lc 1,53 (Magnificat van Maria)

Het Nederlandse woordje nu kan verschillende betekenissen hebben. Het kan de vertaling zijn van het Griekse woordje de en is synoniem van echter. In Lc 6,21 heeft nu een tijdelijk karakter : het tijdelijke nu (zalig die nu hongeren). In Lc 16,25e gaat het over het eeuwige nu : het tijdloze nu.
De arme Lazarus had zich willen verzadigen met ... (het woord verzadigen - het Griekse chortazô - vinden we in de zaligspreking Lc 6,21: zalig jullie die nu hongeren want je zult verzadigd worden).
De armen worden zalig geprezen "want van jullie is het Rijk Gods". Uit het verhaal van Lc 16,19-31 wordt die zaligspreking duidelijker. Hebben de armen op aarde niets, ze zullen in de hemel "de hemel op aarde" hebben. In de loop van de geschiedenis is van deze gedachte wel eens misbruik gemaakt; immers, de armen moesten in hun lot berusten, want hen was de hemel beloofd. Daarenboven boodt de situatie van de armen aan de rijke de kans om zich om hen te bekommeren, maar dat gebeurde wel met een grote afstandelijkheid. Gelukkig is de situatie veranderd en delen de meer begoeden van zeer nabij en zelfs lijfelijk het lot van de armen.
In de wee-woorden wordt gezegd dat de rijken de vertroosting (paraklèsis) van zich afhouden (Lc 6,24). In Lc 16,25e krijgt Lazarus vertroosting (het Griekse werkwoord parakaleô : vertroosten; hiervan is het woord paraklèsis : vertroosting, afgeleid).
De paradoxen (schijnbare tegenstellingen) van Lc 16,19-31 en Lc 6,20-26 vinden we ook in Lc 1,53 in het Magnificat van Maria.
De armen volgens Lucas zijn materieel armen. Wellicht heeft Lucas (geneesheer) kennis gemaakt met de enorme sociale tegenstellingen tussen rijken en armen in het Romeinse Rijk, waartoe ook Pelastina behoorde). Lucas is schrijver van zowel zijn evangelie als van de Handelingen van de apostelen. Na Jeruzalem (uitzicht van het evangelie) is Rome (Handelingen van de apostelen) het einddoel. De evangelist Matteüs legt de nadruk op de innerlijke houding : armen van geest; die honger en dorst hebben naar gerechtigheid. Met armen van geest worden niet de mentaal gehandicapten of de simpelen van geest bedoeld.
Vanuit al deze beschouwingen zouden we kunnen zeggen dat het verhaal van de rijke en de arme Lazarus een illustratie is van de zaligsprekingen en de wee-woorden.

De boodschap van Jezus heeft vooral de armen aangesproken. Jezus richtte zich tot hen, zoals Hij zelf het verwoordde in zijn programmatie in Lc 4,18-19 : "De geest van de Heer is op mij, doordat hij mij gezalfd heeft om de blijde boodschap te brengen aan armen."

Lc 12,13-15 (vermaning tegen hebzucht) - Lc 12,16-21 (de onverstandige rijke) - Lc 16,1-9 (onrechtvaardige huishouder)

Welke houding maant Jezus aan tegenover rijkdom. Dat wordt duidelijk uit een reeks verhalen. Nu al kunnen we zeggen dat Jezus ervoor pleit alle vaste goederen te verkopen en het geld aan de armen te geven en hem te volgen. Hij is op weg naar Jeruzalem waar Hij Gods koninkrijk zal stichten. Om hem te kunnen volgen, moet je je ontdoen van alles wat je bindt. Misschien heeft Jezus en zijn leerlingen gedacht dat het koninkrijk zou gesticht worden terwijl Jezus nog leefde. Met zijn kruisdood kwam aan die droom een einde. Maar niet getreurd! Zij waren ervan overtuigd dat Jezus bij God in de hemel was en spoedig als rechter en leidsman zou wederkomen. Ook dan speelde bezit geen rol meer. Het was belangrijk samen in gemeenschap zijn wederkomst op te wachten. Toen die wederkomst langer uitbleef dan verwacht, was de ervaring van gemeenschap-zijn belangrijk en werd het gemeenschappelijke bezit gezien in het licht van de gemeenschap. Maar hoelang zou men het op die wijze kunnen volhouden, want de bron van inkomsten uit de verkoop van huizen en goederen moet toch wel eens opdrogen. De aansporingen uit het evangelie en de Handelingen zijn niet zomaar letterlijk naar onze tijd over te plaatsen. Zo zien we dat nieuwe kloostergemeenschappen ervoor zorgen in eigen onderhoud te voorzien door b.v. buitenshuis te gaan werken (zie de monikken van Jeruzalem in Sint-Gillis Brussel).

Lc 12,13-15 (vermaning tegen hebzucht)

210.1 Lc 12,13a : inleiding op het verzoek

Uit het bovenstaand overzichtje blijkt duidelijk dat de tekst uit drie delen bestaat, telkens ingeleid door een inleidingsformule. In Lc 12,13 doet iemand een verzoek aan Jezus om aan zijn broer te zeggen dat hij de erfenis zou delen. In Lc 12,14 ontwijkt Jezus een antwoord te geven, waarbij hij gebruik maakt van het bijbelcitaat Ex 2,14 : Wie heeft mij aangesteld tot beoordelaar en verdeler over jullie ? Het woord meritès (verdeler) is wellicht gekozen onder invloed van merisasthai : merizô : delen; mediaal : iets met iemand delen; meris : deel ; meritès : verdeler. Daarna richt Jezus zich tot een ruimer publiek. Hij waarschuwt voor hebzucht (pleonexia : pleon - echô : meer hebben, het meer willen hebben). Want ook al heeft iemand overvloed, zijn leven is niet afhankelijk van zijn bezittingen. Deze laatste zin kan zowel slaan op degene die de erfenis niet wil delen als de broer die zijn deel opeist. Bij beide broers kan hun houding het gevolg van hebzucht zijn. Jezus overstijgt de situatie waarbij de verzoeker zich onrechtvaardig behandeld weet en waarbij Jezus de ander tot rechtvaardigheid had kunnen aanzetten. Jezus heeft wel andere zorgen dan een erfenisbemiddelaar te zijn. Hij is op weg naar Jeruzalem. Hij verlangt ernaar dat het koninkrijk van God kome. Hij pleit ervoor dat de erfgenamen zich niet door hebzucht laten leiden.
De verdeling van de erfenis is geregeld door de wetten van Mozes en betreffen de periode waarin men in het beloofde land woont. Mozes echter is nooit het beloofde land ingetrokken. Hij was wel de leider om het volk uit Egypte te verlossen en naar het beloofde land te leiden. Het beroep op een citaat uit Exodus maakt duidelijk dat Jezus de nieuwe Mozes is. Hij is de leider en verlosser van het nieuwe volk van God. Hij is op weg naar zijn ten-hemel-opneming; hij beleeft zijn exodus. Bezit, vooral onroerend goed, kluistert de mens aan een bepaalde plaats. Hij kan dan niet op weg gaan. Bezit kan de mens ook kluisteren aan de aarde, aan het leven hier, waardoor geen plaats is voor een leven hierna. Het erfdeel dat Jezus aan zijn leerlingen zal geven, is het eeuwig leven, niet een bezit.
De indeling van de tekst in drie delen werd ingegeven door de inleidingsformule, gevolgd door een uitspraak. Het tweede woord is telkens het partikel de (echter). In de inleiding van de eerste zin tis ek tou ochlou (iemand uit het volk) (Lc 12,13a) worden de bestemmelingen in Lc 12,14a : autôi (aan hem) en Lc 12,15a : pros autous (tot hen) nl. het volk, voorbereid.

Hier gaat het om een geschil tussen twee broers. Jezus wordt als pleiter (advocatus) van de ene broer gevraagd. In het verhaal van Martha en Maria (Lc 10,38-42) gaat het om twee zussen bij de ontvangst van Jezus. In dit verhaal gaat het om verdelen en een verdeler. In het verhaal van Martha en Maria is er sprake van het betere deel. Dat heeft betrekking op Maria die naar Jezus luistert. In dit verhaal gaat het om bezittingen.

210.3. Lc 12,14b : het antwoord van Jezus

.katestèsen : aorist van kathistèmi : aanstellen
De wijze waarop Jezus op het verzoek van de man reageert, vinden we terug in Lc 22,58.60 waar Petrus reageert op de aantijging dat hij tot de kring van Jezus behoort.
De reactie van Jezus gaat terug op Ex 2,14. In het verhaal van Ex 2,11-15 doodt Mozes een Egyptenaar nadat deze een Hebreeër had neergeslagen. 's Anderendaags wil Mozes tussenkomen tussen twee twistende Hebreeën. Degene die ongelijk heeft, roept Mozes ter verantwoording en zegt: "Wie heeft jou als heer en rechter over ons aangesteld?" Het gevolg ervan is dat Mozes de zaak onbeslecht laat. De situaties van het verhaal van Mozes en van het verhaal van het lucasevangelie zijn zeer verschillend. De gelijkenis bestaat erin dat er een dispuut bestaat tussen twee broers over de verdeling van de erfenis. Degene die zich onrechtvaardig behandeld weet, roept de hulp in van Jezus. Jezus echter citeert uit het Exodusverhaal om bij de erfeniszaak van de de twee twistende broers niet tussenbeide te komen.
- Cuvelier, Ferdinand . Titel: Jezus mysticus : naar het herontdekte Tomas-evangelie / vert. en toegel. door Ferdinand Cuvelier . Uitgave: Kapellen : DNB-Pelckmans . Haarlem : Gottmer . Jaar: cop. 1990 . Opbouw: 22 cm - 190 p. Illustraties: fig . Referentie: Met lit. opg . Classificatie: 227.7 (SISO) . 3 Godsdienst, godgeleerdheid (UNESCO) . 631 (NUGI) . Trefwoord: Thomasevangelie; verklaringen . Mystiek ; religie . Identificatie: (ISBN) 90 2891 543 5 - blz.141 : "Een man zei : Spreek tot mijn broers zodat zij de goederen van mijn vader met mij delen. Hij zei hem : Och mens, wie heeft van mij een verdeler gemaakt? Hij keerde zich naar zijn leerlingen . Hij zei hen : Ben ik een verdeler? "
Het Thomasevangelie werd in 1945 gevonden te Nag Hammadi (Zuid-Egypte) . Naar alle waarschijnlijkheid is dit Thomasevangelie ouder en Jezus-getrouwer dan alle andere evangelies.

Blijkbaar wordt iemand die welstand beleeft en ervoor de nodige maatregelen neemt, afgestraft. Het foutieve lijkt erin gelegen dat de man met aardse schatten bezig was.
De tegenstelling tussen Jezus en deze man is frappant. Volgens Lc 9,51 zijn Jezus'dagen geteld. Volgens Lc 12,16-21 lijkt het broodje van de rijke gebakken en zou hij op twee oren mogen slapen. In het licht van de komende eindtijd zouden alle gedachten en inspanningen moeten gericht zijn op die eindtijd. Dat doet de rijke man echter niet.
Wie bezittingen heeft, wordt aangeraden, ze te verkopen en de opbrengst ervan aan de armen te geven. Jezus en zijn leerlingen werden o.a. onderhouden door vrouwen die hem volgden vanaf Galilea. Het wordt de mensen aanbevolen schatten voor de hemel te verzamelen. Maar wat betekent dat? En is die hemel, dat eeuwig leven, dan door allerlei goede werken te verwerven?

De vraag van een bepaalde wetgeleerde (Lc 10,25-37) - en van de rijke overste (Lc 18,18-23) - luidde : Wat moet ik doen om het eeuwig leven te verwerven? Het antwoord in het verhaal van de wetgeleerde is : God beminnen boven alles en je naaste helpen als jezelf. De rijke overste onderhoudt alle wettelijke verplichtingen. Jezus raadt hem aan alles te verkopen, het aan de armen te geven en hem te volgen.
De vraag van de onverstandige rijke "Wat zal ik doen?" laat de vraag van de wetgeleerde en van de rijke overste meetrillen. De man had alles kunnen verkopen, het aan de armen geven en Jezus kunnen volgen.

Het verhaal van de onverstandige rijke (Lc 12,16-21) gelijkt in opbouw op dat van de onrechtvaardige rentmeester. Wat doet de rentmeester met het bezit dat bij de anderen belegd is? Hij vermindert hun schuld. Daardoor worden de schuldenaars wat minder arm en de schuldeiser wat minder rijk en worden de bezittingen wat beter verdeeld. De onrechtvaardige rentmeester geeft op een onrechtvaardige wijze een deel van het bezit van zijn meester weg - tenzij dat de rentmeester volmacht over het bezit had.
De onverstandige rijke (Lc 12,16-21) dacht op rozen te kunnen slapen. Hij beschouwde zich als een trotse bezitter van vele rijkdommen. Maar in feite is hij maar een vruchtgebruiker, een rentmeester. En daarin gelijken het verhaal van de onverstandige rijke en de verstandige rentmeester op elkaar. De ene is onverstandig (Lc 12,20 : afrôn : onverstandige) . De andere is verstandig (Lc 16,8) hoti fronimôs epoièsen : omdat hij op een verstandige wijze handelde) , in die zin dat hij zich bewust is van zijn rentmeesterschap en dat niets hem toebehoort en dat hij niets zal hebben wanneer hij van zijn rentmeesterschap zal ontslagen worden. Dan zal hij moeten leven van de gastvrijheid van anderen. Zo'n houding prijst Jezus. Want dat is de wijze waarop Jezus en zijn leerlingen leven : niets bezitten en vertrouwen op de gastvrijheid van anderen. Zie Lc 16,4 : ... me zouden ontvangen in hun huizen. Verder schrijft Lucas : de zonen van deze wereld zijn verstandiger (fronimôteroi : zie het woord fronimos : verstandig) dan de zonen van het licht. De rentmeester heeft als het ware zijn gastvrijheid afgekocht en kan hij - niets bezittend - toch goed leven. En dat garandeert hem zelfs een uitzicht op de hemel : " het verblijf in de eeuwige tenten" (Lc 16,9).

Wat moet ik doen?
Deze vraag klinkt voortdurend terug in het evangelie . We vinden ze terug bij de prediking van Johannes de Doper , Jezus, Petrus en Paulus.

Lc 3,8 - Mt 3,7-10 - Lc 3,7-9 -	Lc 3,10-11 - Lc 3,10-14 -	Lc 3,12-13	Lc 3,14
	tí (wat) oun (derhalve)	didaskale, tí (leermeester, wat	tí (wat)
poièsate oun karpous... (brengt derhalve vruchten voort...)	poièsômen (moeten wij doen)	poièsômen (moeten wij doen)	poièsômen (moeten wij doen)
14. Eschatologische prediking van Johannes de Doper : Lc 3,7-9 // Mt 3,7-10 - Mt 3,7-10 - Lc 3,7-9 -	15. Catechese van Johannes de Doper voor verschillende standen : Lc 3,10-14 - Lc 3,10-14 -

 

Mc 10,17 // Mt 19,16 // Lc 18,18 - Mc 10,17-22 -	Mt 19,16 // Mc 10,17 // Lc 18,18 - Mt 19,16-22 -	Lc 18,18 // Mc 10,17 // Mt 19,16 - Lc 18,18-23 -	Lc 10,25 - Lc 10, 25-28 -	Hnd 2,37 - Hnd 2,14-40 -	Hnd 9,6 - Hnd 9,1-22 -	Hnd 16,30  - Hnd 16,11-40 -	Hnd 22,10 - Hnd 21,37-22,21
didaskale agathe (goede leermeester)	didaskale (leermeester)	didaskale agathe (goede leermeester)	didaskale (leermeester)		kai lalèthèsetai soi (en er zal u gezegd worden)
tí (wat)	tí agathon (wat goeds)	tí (door wat)	tí (door wat)	tí (wat)	ho ti (wat)	tí (wat)	tí (wat)
poièsoo (zal ik doen)	poièsoo (zal ik doen)	poièsas (te doen)	poièsas (te doen)	poièsômen	se dei poein (je moet doen)	me dei poiein (is nodig dat ik doe)	poièsô (zal / moet ik doen?)
(hina) opdat	(hina) opdat					hina (opdat)
zôèn aiônion (eeuwig leven)	schô zôèn aiônion (ik zou hebben leven leven)	zôèn aiônion (eeuwig leven)	zôèn aiônion (eeuwig leven)
klèronomèsô (ik zal beërven)		klèronomèsô (ik zal beërven)	klèronomèsô (ik zal beërven)			sôthô (ik word gered)
268. De rijke (jonge) man : Mc 10,17-22 // Mt 19,16-22 // Lc 18,18-23	268. De rijke (jonge) man : Mc 10,17-22 // Mt 19,16-22 // Lc 18,18-23	268. De rijke (jonge) man : Mc 10,17-22 // Mt 19,16-22 // Lc 18,18-23	293. Vraag naar het eerste gebod : Mc 12,28-34 // Mt 22,34-40 // Lc 20,39-40	Hnd 2,14-40 : toespraak van Petrus	Hnd 9,1-22 : Saulus in Damascus	Hnd 16,11-40 : in Filippi	Hnd 21,37-22,21 : verdedigingsrede tegenover het volk

Het antwoord op deze vraag klinkt: bekeer je, laat je dopen enz. Meer concreet : doe werken die beantwoorden aan je bekering. Wat bezittingen betreft : verkoop alles en geef de opbrengst aan de armen.
De aanmaning van Johannes in Lc 3,7-9 vertoont gelijkenissen met het verhaal van Lc 16,19-31. Johannes wijst het beroep op Abraham af; de rijke in de Hades doet tevergeefs een beroep op Abraham die hij steeds vader Abraham noemt. Johannes waarschuwt dat de bijl klaarligt om de boom om te hakken en in het vuur te werpen. Voor de rijke in Lc 16,24 komt de verwiitiging blijkbaar te laat : "want ik lijd pijn in deze vlammengloed".

In de brief van Jakobus wordt gepleit voor een geloof met daden : Jak 2,14 : "Broeders en zusters, wat baat het een mens te beweren dat hij geloof heeft, als hij geen daden kan laten zien? Kan zo'n geloof hem soms redden? Stel dat een broeder of zuster geen kleren heeft en niets om te eten... " En er staat nog meer over de relatie tussen rijken en armen in deze brief.

Hnd 4,32-37 : ze hadden alles gemeenschappelijk
Deze tekst schetst een beeld van een eensgezinde gemeenschap waarin alles gemeenschappelijk was en ieder ontving volgens zijn behoeften. Dat lijkt wel een ideaalbeeld. Of het in werkelijkheid ooit zo bestaan heeft weten we niet. De brief van Jakobus laat toch ook de kleinmenselijke kanten van de gemeenschap zien. De vraag echter is of bezitloosheid nu in deze tijd als ideaal kan gesteld worden. Leggen we niet eerder de klemtoon op onthecht-zijn aan het materiële en het delen met anderen?

Luisteren naar Mozes en de profeten
Abraham verwijst naar Mozes en de profeten , d.i.de joodse bijbel of Tenach (samengesteld uit de beginwoorden van de drie woorden : Torah : Wet = pentateuch ; Nebi'im : profeten en Ketubim : geschriften). Daar vinden we voorschriften hoe je met rijkdom en armoede kunt omgaan. Maar die voorschriften werden vaak niet toegepast. Zie Deut 15, 4 : Er zullen bij u trouwens geen armen zijn. Deut 15,7 : Is een van uw broeders in armoede vervallen... Deut 15,11 : Armen zullen er altijd blijven in het land...

Vertalingen zijn soms tendentieus. Een titel als : de rijke vrek en de arme Lazarus, is daarvan een voorbeeld. We kunnen de rijke slechts verwijten dat hij geen oog had voor de arme en niets voor hem deed. Het verhaal wil zeggen: deel met elkaar, nu je het nog kunt.