De antwoorden van de vragen staan onder de vraag. 

REEKS 1

1. (Varia/Personage)

De bekendste seriemoordenaars uit de recente geschiedenis zijn bijna zonder uitzondering Amerikanen. Het individuele record staat echter wellicht op naam van een 57-jarige Engelse dokter die tussen 1976 en 1998 in een stadje nabij Manchester minstens 200 en mogelijk nog veel meer mensen om het hoekje heeft geholpen. Uiteindelijk liep hij tegen de lamp omdat hij op een wel bijzonder knullige manier had geknoeid met het testament van één van zijn slachtoffers. Hoe heet deze Brit, bijgenaamd "Doctor Death" ?

(Harold SHIPMAN)

2. (Aardrijkskunde)

Net over de grens van de provincie Limburg met Nederland, aan de Maas in de richting van Roermond, ligt een charmant stadje met witgekalkte huizen. Het ontwikkelde zich rondom een in 992 gestichte Benedictijnerabdij, die in de 13e eeuw werd omgevormd tot een stift voor adellijke vrouwen. Tot aan de Franse bezetting in 1794 heerste een vorstin-abdis er over een semi-autonoom staatje dat uitgestrekte bezittingen had in Limburg, Noord-Brabant en de Eifel en dat zelfs het recht had om munt te slaan. Graag de naam van dat stadje.

(THORN)

3. (Geschiedenis)

Volgens de overlevering werd hij in 458 v.C. door zijn medeburgers van achter zijn ploeg weggehaald om dictator te worden in de oorlog tegen de Aequi. Hij kweet zich voortreffelijk van zijn taak, versloeg de tegenstander en trok na 16 dagen van dictatorschap terug naar zijn boerderij. In 439 had men hem opnieuw nodig om orde op zaken te stellen in het Romeinse huishouden. Wie was die patriciër, prototype van de stoere Romein en belichaming van de boerse eenvoud, en die nog zijn naam heeft gegeven aan een Amerikaanse stad ?

(Lucius Quinctius CINCINNATUS)

4. (Wetenschap & Techniek)

Kort : hoe noemt men een getal gelijk aan 10 tot de macht 100, m.a.w. een één met honderd nullen?

(GOOGOL)

5. (Sport)

Het was weer huilen met de pet op voor het Belgische wielrennen in het afgelopen jaar. De ouderen hielden zich vooral bezig met hun boodschappenlijstjes - een wesp, drie kevers en een gesneden brood, weet u wel - en de jongeren blijven eeuwige belofte. De echt nieuwe namen komen dan ook uit het buitenland. Zo was er in het naseizoen een jong Spaans renner, die niet alleen in de Vuelta schitterde met een derde plaats en twee ritoverwinningen in de koninginne-etappes, maar ook puik presteerde in het wereldkampioenschap op de weg in Hamilton. Wie ?

(Alejandro VALVERDE)

6. (Varia)

Het Nederlandse vorstenhuis bezit de gave om feilloos foute huwelijkspartners uit te kiezen : Claus bij de Waffen SS, Maxima dochter van een Argentijns juntalid en Johan Friso's Mabel die ocharme in haar jonge jaren in bed is gekropen bij Hollands topdrugsbaron. Flauw als commotie vinden wij : er bestaat immers geen enkel risico dat ze dat nog eens zal doen want de man in kwestie werd in 1991 neergeknald voor de deur van de Amsterdamse Hilton. Hoe heette hij ?

(Klaas BRUINSMA)

7. (Literatuur)

Dé autoriteit in de Nederlandstalige geschiedschrijving is een in 1872 geboren en in 1945 overleden noorderbuur. In 1919 verwierf hij wereldfaam met zijn standaardwerk "Herfsttij der Middeleeuwen". In het Engelse taalgebied werd het genre gedomineerd door een in 1989 overleden Amerikaanse historica en journaliste met werken als "The guns of August", "The march of folly" en "A distant mirror", bij ons beter gekend als "De waanzinnige 14e eeuw". Graag hun beider namen.

(a/ Johan HUIZINGA - b/ Barbara TUCHMAN)

8. (Film)

Ze maakte haar debuut in Russ Meyers "Beyond the valley of the dolls" uit 1970 en werd echt gelanceerd in "The big doll house" het jaar daarna. Gedurende de jaren '70 was ze de heldin in de zgn. "blaxploitation"-films : "The big bird cage", "Coffy", "Foxy Brown", "Sheba baby" en tal van andere. In de eighties taande haar ster, maar ze dook nog op in "Miami Vice" en in bijrollen in o.m. "Escape from L.A." en "Mars attacks". Quentin Tarantino pikte haar in 1997 terug op voor de titelrol in "Jackie Brown". Wie bedoelen we ?

(Pam GRIER)

9. (Kunst & Kultuur)

Deze oude koning, geflankeerd door nog enkele werken in de typerende stijl van de artiest, behoeft waarschijnlijk niet veel commentaar. Wie was de Parijse expressionist, geboren in 1871 en overleden in 1958, die hem schilderde ?

(Georges ROUAULT)

10. (Muziek)

We zoeken een Duits componist, arrangeur en bandleader, geboren in Hamburg in 1923 en overleden op Mallorca in 1980. Tal van zijn instrumentals werden wereldhits, zoals "Spanish eyes", "Strangers in the night" en "Swinging safari". Zijn "Living it up" herkennen de aanwezigen van middelbare leeftijd ongetwijfeld nog uit hun jeugdjaren vóór TV.

(Bert KAEMPFERT)

REEKS 2

1. (Varia)

In de stripwereld verschijnen soms rare diersoorten. De eerste is een gele vogel die zich zoals een helikopter voortbeweegt middels een rotor op zijn kop, creatie van landgenoot Degotte en vaak ook getekend door Franquin. De tweede heet Eugene, werd in 1936 in een houten kist geleverd aan Popeye's Olive Oyl en gaf waarschijnlijk zijn naam aan het voertuig dat enkele jaren later werd gefabriceerd. De namen van die twee vreemde wezens ?

(a/ FLAGADA - b/ JEEP)

2. (Aardrijkskunde)

Deze woestijn is zo'n 650.000 km² groot, omvat het gehele zuiden van het Arabische schiereiland en vormt samen met het naburige woestijngebied van Dahna de zgn. Grote Arabische Woestijn. Ze is vrijwel onbewoond en vertaald in het Nederlands betekent het dan ook zoveel als "Leeg Kwartier". Hoe luidt de Arabische naam ervan ?

(RUB-AL-KHALI)

3. (Geschiedenis)

In de jaren '70 van de 19e eeuw waren de Duitse staten, en meer bepaald Pruisen, het toneel van een bitsige strijd tussen het burgerlijke gezag en de kerk. Directe aanleiding was de excommunicatie van de Duitse theologen die de onfeilbaarheid van Pius IX niet aanvaardden, maar dieper lag de wrevel van Bismarck die de paus ervan verdacht via de katholieke partij tegen Pruisen te ageren. De beruchte meiwetten uit 1873 dreven dit conflict op de spits nadat reeds alle religieuze orden waren verboden. Met het pontificaat van Leo XIII begon de verzoening, temeer daar Bismarck de steun van de katholieken nodig had tegen de socialisten. Onder welke naam is nu dit conflict tussen kerk en staat bekend ?

(KULTURKAMPF)

4. (Wetenschap & Techniek)

De grootste maan van Jupiter is één van de vier die in 1610 door Galilei werd ontdekt en heeft een diameter van 5300 km., anderhalve keer die van onze eigen maan. Haar naam ?

(GANYMEDES)

5. (Sport)

In Salt Lake City zag het er enkele dagen naar uit dat Spanje het Olympische goud had gewonnen in de 50 km. langlauf voor mannen, zeg maar het equivalent van de marathon in de atletiek. Een excentrieke tot Spanjaard genaturaliseerde Duitser won namelijk deze discipline met indrukwekkend overwicht. Later bleek echter dat deze man danig aan de dopingpot had gelikt en werd zijn gouden medaille ingeruild voor een lange schorsing. Wie viel deze twijfelachtige eer te beurt ?

(Johann MÜHLEGG)

6. (Varia)

De piramide die u op de fotokopie ziet is een klassieker uit de zgn. humanistische psychologie en stelt de hiërarchie in de behoeftenbevrediging van de mens voor. Hij werd ontworpen door een Amerikaans psycholoog die leefde van 1908 tot 1970. Wie ?

(Abraham MASLOW)

7. (Literatuur)

"In Flanders fields the poppies blow - between the crosses, row on row". Iedere Brit kent deze versregels die op papier werden gezet door een Canadees officier na de slag bij Ieper in 1915. De auteur ervan overleefde zelf de oorlog niet want hij overleed in 1918 in Frankrijk aan een longontsteking. Wie was die auteur ?

(John McCRAE)

8. (Film)

Momenteel is hij één van de meest gevraagde acteurs in Hollywood en in het verleden was hij meer dan eens te zien in de rol van huurmoordenaar (de sinistere Mr. Shhh in "Things to do in Denver when you're dead"), halve schlemiel (Donny in "The big Lebowksy" van Joel & Ethan Coen) en in de combinatie van beide (de niet zo snuggere Carl Showalter in "Fargo", eveneens van de gebroeders Coen). Wie is die acteur van Italiaanse origine ?

(Steve BUSCEMI)

9. (Kunst & Kultuur)

Het uitzicht van St.Petersburg is voor een groot deel te danken aan een Venetiaans architect die leefde van 1700 tot 1771. In 1732 werd hem de bouw van het huidige Winterpaleis toevertrouwd en in 1748 bouwde hij het Smolny-klooster. Hij zorgde voor de uitbreiding van het door Leblond begonnen Peterhof en voor de constructie van het Catharinapaleis in Poesjkin. Zijn naam graag.

(Bartolomeo RASTRELLI)

10. (Muziek)

Na rare beesten in de strip rare kwieten in de popmuziek. Wie hoort u achtereenvolgens ?

(a/ NAPOLEON XIV ("They're coming to take me away a-ha"))

(b/ TINY TIM ("Tiptoe through the tulips"))

REEKS 3

1. (Varia/Personage)

In het begin van de jaren '30 voerde hij actie voor de toepassing van de taalwetgeving en begon daarna straatnaamborden, wegwijzers en aanplakbrieven die strijdig waren met de taalwetten te overschilderen. In 1939 werd hij als onafhankelijke tot volksvertegenwoordiger verkozen en tijdens W.O.II was hij voorzitter van de Commissie voor Taaltoezicht in het bezette België. Dit leverde hem vier jaar gevangenis op wegens collaboratie. In 1956 was hij mede-oprichter van de Vlaamse Volksbeweging. Zijn geboortehuis in het Oost-Vlaamse Bellem herbergt thans het Historisch Museum van de Vlaamse Strijd. Wie was die Vlaams-nationalist ?

(Flor GRAMMENS)

2. (Aardrijkskunde)

De stad die we zoeken ligt in het Ruhrgebied en wordt doormidden gesneden door de Mittlere Emscher en het Rhein-Herne-kanaal. Een overblijfsel van de zware industrie is de nu toeristisch uitgebate Gasometer, eertijds de grootste gashouder op het Europese continent. Deze is geïncorporeerd in Centro, ook al het grootste Europese winkelcomplex annex pretpark. Voorts vindt er elk jaar een festival van de kortfilm plaats ; de editie 1962 gaf aanleiding tot het ….. Manifest, de geboorte van de Neue Welle in de Duitse cinema. Welke is die stad ?

(OBERHAUSEN)

3. (Geschiedenis)

De eerste grote slag van de Amerikaanse Secessieoorlog vond plaats op 21 juli 1861 in Virginia. De noordelijke generaal McDowell stond er tegenover zijn geconfedereerde tegenstanders Beauregard en Johnston. Uit dit eerste treffen kwamen de zuidelijken als overwinnaar tevoorschijn. Waar ging die slag door ? U denkt aan een in 1971 opgerichte band.

(MANASSAS)

4. (Wetenschap & Techniek)

Hoe noemt men het van het Engels afgeleide type van dak zoals afgebeeld op de fotokopie, ook zaagdak geheten, met een flauw en een steil hellend schuin gedeelte ? In laatstgenoemde deel bevinden zich de lichtopeningen. Het wordt vooral toegepast in industriële gebouwen.

(SHEDDAK)

5. (Sport)

Voetbal. Net zoals bij zovele topclubs staan in de basiself van Ajax spelers van diverse nationaliteiten. Meestal worden er niet meer Nederlanders dan Belgen opgesteld, gewoonlijk een tweetal. De andere spelers hebben de Roemeense, Tunesische, Zweedse, Braziliaanse, Tsjechische of Zuidafrikaanse nationaliteit. Er speelt ook een Fransman in die basiself. Wie is deel één van de vraag. Ook bij Manchester United speelt een heel vreemdelingenlegioen. Zo was tot voor kort een andere Fransman, Fabien Barthez, de vaste doelman, maar hij verloor deze plek zowaar aan een Amerikaan. Aan wie ?

(a/ Julien ESCUDÉ - b/ Tim HOWARD)

6. (Varia)

In tal van Europese steden is sinds de jaren '80 van de vorige eeuw de aanzet gegeven tot vaak ingrijpende stadsvernieuwing. Het resultaat is vaak echter ook dat de woning- en huurprijzen danig de pan uitrijzen en dat de oorspronkelijke bewoners van de wijk daarmee uit hun woonst geprijsd worden. Met welk Engels woord wordt dit soort van sociale verdringing aangeduid ?

(GENTRIFICATION)

7. (Literatuur)

Het algemeen erkende literaire meesterwerk van de Quiché-Mayas uit Guatemala werd pas na de Spaanse verovering geschreven, in de 16e eeuw, en wel in de oude Mayataal maar met Latijns alfabet. Het werk, dat "Boek van de Raad" betekent, behandelt de schepping van de aarde en het ontstaan van het Quiché-volk. Hoe heet dat werk ?

(POPOL VUH)

8. (Film)

In 1917 werden op de huidige locatie in Potsdam de nu legendarische UFA-studio's opgericht, waar films als "Der Blaue Engel" werden ingeblikt. Na W.O.II werden ze omgedoopt tot DEFA, de officiële filmproductiefaciliteit van de DDR. Na de privatisering in 1992 kregen ze een face-lift en nogmaals een nieuwe naam en sindsdien heeft ook Hollywood ze ontdekt : "Enemy at the gates" en "The pianist" werden er opgenomen, evenals de jongste "Around the world in 80 days". Hoe luidt de actuele naam van dat studiocomplex ?

(BABELSBERG)

9. (Kunst & Kultuur)

De term uit de kunstgeschiedenis die we zoeken staat voor een soort aureool in de vorm van een verticale ellips waarbinnen een Christusfiguur troont. Het motief kwam vanuit de Byzantijnse kunst in die van het westen terecht. Hoe noemt men dergelijk motief ? Voor de talenkenners onder u : het is gewoon Italiaans voor "amandel".

(MANDORLA)

10. (Muziek)

Tweemaal Nederlandstalig. Wie hoort u ?

(a/ Zjef VANUYTSEL ("Tussen Antwerpen en Rotterdam"))

(b/ KOMMIL FOO ("Leve Kommil Foo"))

REEKS 4

1. (Varia/Godsdienst)

Officieel heet deze religieuze orde "Congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria en van de Eeuwigdurende Aanbidding van het Allerheiligst Sacrament des Altaars". U mag echter ook gewoon paters van de Heilige Harten zeggen ofwel de naam die afgeleid is van de Parijse straat waar de stichter, de Franse priester Coudrin, in 1805 het moederhuis vestigde. Hoe luidt die laatste naam ? De beroemdste adept was wellicht pater Damiaan.

(PICPUSSEN)

2. (Aardrijkskunde)

Net zoals Piraeus dat is voor Athene en Griekenland is de belangrijkste haven van Peru een voorstad van het niet direct aan zee gelegen Lima. Hoe heet die havenstad ?

(CALLAO)

3. (Geschiedenis)

We hadden van u graag de naam van het geslacht dat van 1240 tot 1598 regeerde over het Italiaanse Ferrara, eerst als markgraven, later als hertogen, en tussendoor ook over Modena en Reggio. In de 15e en 16e eeuw was hun hof één van de bloeiendste centra van kunst en cultuur, waar schilders verbleven als Bellini, Van der Weyden en Titiaan. In Tivoli nabij Rome staat een beroemd buitenverblijf en één van de tentoonstellingen van Europalia is aan hen gewijd.

(ESTE)

4. (Wetenschap & Techniek)

Het struikgewas dat we zoeken is inheems in het Middellandse Zeegebied en Klein-Azië en wordt bij ons als sierplant gekweekt. Het is een altijdgroene, tot drie meter hoge heester, met stijve lancetvormige bladeren en rozerode of witte bloemen, dit alles giftig. Voor de naam van de plant verwijzen we naar een film van dit voorjaar met Michelle Pfeiffer.

(OLEANDER)

5. (Sport)

De duatlon bij de mannen wordt reeds jaren gedomineerd door een landgenoot. Op 25 oktober j.l. werd hij reeds voor de vierde maal Europees kampioen in deze discipline. Wie leverde deze prestatie ?

(Benny VANSTEELANT)

6. (Varia/Mythologie)

Ze was de vrouw van Hector van Troje, werd na de val van de stad als slavin meegevoerd door Neoptolemos en was de hoofdfiguur in gelijknamige drama's van zowel Euripides als Racine. Wie bedoelen we ?

(ANDROMACHE)

7. (Literatuur)

Hij was al een verwoed schilder, beeldhouwer en jazzgitarist toen hij zich onder invloed van de piepjonge Hugo Claus ook aan het schrijven zette. Het eerste resultaat was de in 1953 in eigen beheer uitgegeven poëziebundel "Partituur voor vlinderbloemigen". Pas in de jaren '60 kwam het vervolg met o.a. "Met de noorderzon op stok" en "Gewapend oog". Inmiddels had hij samen met Paul Snoek en Hugues Pernath het tijdschrift Gard Sivik opgericht. Daarnaast introduceerde hij zijn zgn. "paraproza", korte humoristisch-absurde verhaaltjes met een geheel eigen logica. Ander poëziewerk van deze in november vorig jaar overleden landgenoot : "Manuscript gevonden tijdens achtervolging", "Afschuwelijk roze yogurtman", "Onzachte landing" en "Zanger met zuurstofmasker".

(Gust GILS)

8. (Film)

"Le fabuleux destin d'Amélie Poulain" was niet alleen in Frankrijk een kassucces. Wie speelt daarin de rol van de immer actieve en inventieve Amélie Poulain ? Dezer dagen is ze ook te zien in "Dirty pretty things" van Stephen Frears.

(Audrey TAUTOU)

9. (Kunst & Kultuur)

Filmstudio's heeft hij er niet gebouwd, maar veel van het huidige uitzicht van Potsdam is het werk van een Duits landschapsarchitect uit de eerste helft van de 19e eeuw, en die stamt uit een Luikse familie van tuiniers. In 1818 wordt hij aangesteld tot Koninklijk Tuiningenieur en in de jaren 1820 zal hij de tuinen van Sans Souci, Charlottenhof en de Neuer Garten tot romantische landschapstuinen omvormen. Ook in Berlijn zelf legt hij tal van tuinen en plantsoenen aan. Wie bedoelen we ?

(Peter Joseph LENNÉ)

10. (Muziek)

In 1970 ziet supergroep Emerson, Lake & Palmer het levenslicht. In welke bands beroerden Keith Emerson, Greg Lake en Carl Palmer tot op dat moment respectievelijk de toetsen, de bassnaren en de drumsticks ? Eén punt voor twee namen, twee punten voor alle drie.

(NICE - KING CRIMSON - ATOMIC ROOSTER)

REEKS 5

1. (Varia/Personage)

Eén Japanner heeft ooit de Nobelprijs voor de Vrede toegekend gekregen. Hij was premier van zijn land tussen 1964 en 1972 en verkreeg de onderscheiding wegens zijn beleid van verzoening in het Stille Oceaangebied en het kernwapenvrij houden ervan. Of hij zijn drie formules hierbij van doen had is ons onbekend.

(Eisaku SATO)

2. (Aardrijkskunde en ook wel geschiedenis)

De oude Romeinen legden een heel netwerk van heirwegen aan in het huidige Italië. De namen ervan worden nog steeds gebezigd in het Italiaanse wegennet. De bekendste is wellicht de Via Appia die Rome verbindt met Brindisi. Vanuit Rome vertrok een andere weg noordwaarts doorheen de Apennijnen naar Rimini. Van daaruit werd in de tweede eeuw n.C. een bijna kaarsrechte weg aangelegd via Bologna en Piacenza naar Milaan. Hoe heten nu respectievelijk die weg Rome-Rimini en Milaan-Bologna-Rimini ?

(a/ VIA FLAMINIA - b/ VIA EMILIA)

3. (Geschiedenis)

Baboer, afstammeling van Timoer Lenk, was in 1526 de grondlegger van een moslimdynastie wier heerschappij zich tegen het jaar 1700 uitstrekte over het gehele Indische subcontinent. Akbar en Sjah Dahan, die van de Taj Mahal, waren de bekendste heersers. Hun macht verzwakte daarna als gevolg van Afghaanse invallen, de keizer werd vervolgens een Engelse vazal en in 1858 was het definitief uit met hun rijk en namen de Britten de zaak over. Welke was die dynastie ?

(MOGOLS)

4. (Wetenschap & Techniek)

Gevaarlijk is deze aandoening niet op zich, maar je moet het maar krijgen achter het stuur van de wagen. We hebben het over een plotseling opkomende aanval van onbedwingbare slaap, waarbij het slachtoffer in luttele tellen van klaarwakker in een diepe slaap tuimelt. Soms gaat dit samen met kataplexie, een even plotseling verlies van de spiertonus. Hoe noemt men die aandoening ?

(NARCOLEPSIE)

5. (Sport)

Een korte basketbalvraag : welke club is de regerende NBA-kampioen ?

(SAN ANTONIO SPURS)

6. (Varia/Strips)

Hollywood heeft de jongste jaren blijkbaar de man die we zoeken ontdekt en kan er niet genoeg van krijgen. "Spiderman", "The Hulk", "X-Men" en "Daredevil" ontsproten allemaal uit de verbeelding van een nu 81-jarige Amerikaanse scenarist, die het tekenen weliswaar aan anderen overliet. Wie bedoelen we ?

 (Stan LEE)

7. (Literatuur)

Wie is het verband tussen een broodje aap en een klacht geformuleerd door Philip Roth ?

(Ethel Portnoy & "Portnoy's complaint" è PORTNOY)

8. (Film)

Wij geven u zes films en u geeft ons in ruil de Taiwanese regisseur : "The wedding banquet", "Eat drink man woman", "Sense and sensibility", "The ice storm", "Ride with the devil" en - juist ja - "The Hulk".

(De hulk van Stan Lee werd verfilmd door Ang LEE)

9. (Kunst & Kultuur)

Deze schilder uit de Venetiaanse laat-renaissance leefde van 1500 tot 1571 en werd op 17-jarige leeftijd een leerling van Titiaan. Deze laatste zou zijn hele leven lang zijn grote voorbeeld blijven, naast Giorgione en Lorenzo Lotto. Hij leende vaak ook composities van zijn tijdgenoten Veronese en Tintoretto. Zijn oeuvre omvat voornamelijk religieuze en mythologische voorstellingen. Links op de fotokopie ziet u "Venus, Mars en Cupido", daarnaast "Jupiter en Io". In de jaren 1540 schilderde hij in Augsburg voor de Fuggers, in 1559 vertoefde hij aan het hof van de Franse koning. Daar was zijn voornaam wel heel toepasselijk. Wie was deze kunstenaar ?

(Paris BORDONE)

10. (Muziek)

In 1990 overleed op 90-jarige leeftijd een in New York geboren componist, die na studies in Parijs de Amerikaanse muziekwereld in de jaren '20 en '30 verraste met zijn moderne aanpak. Hij schreef de opera "The tender land", de balletten "Billy the Kid", "Rodeo" en "Appalachian Spring" en verder tal van concerto's en orkestwerken als "El salon Mexico", "Letters from home" en "Fanfare for the common man". U hoort nogmaals Emerson, Lake & Palmer en geeft ons zijn naam.

(Aaron COPLAND)

REEKS 6

1. (Varia/Culinair)

Hoe noemt men een saus bestaande uit béarnaise waaraan tomatenpuree is toegevoegd ?

(CHORON-saus)

2. (Aardrijkskunde/Toerisme)

In 1571 besliste Mogol-keizer Akbar de Grote tot het stichten van een nieuwe hoofdstad, zo'n 40 km. westwaarts van Agra. In 1585 was de in rode zandsteen opgetrokken stad klaar, maar al na twintig jaar noopte watergebrek tot het verplaatsen van de keizerlijke residentie naar Lahore. Sindsdien werd de stad grotendeels verlaten en verviel ze deels tot ruïne, maar ze blijft één van de prachtigste voorbeelden van de Mogol-architectuur in India. Welke is die stad ,

(FATEHPUR SIKRI)

3. (Geschiedenis)

In 1960 triomfeerde Chroesjtsjov met het tonen van de Amerikaanse piloot die in zijn U-2 was neergehaald tijdens een imperialistische spionagemissie boven de USSR. Twee jaar later werd Gary Powers in alle stilte geruild tegen een Sovjetspion die in 1957 in de States was veroordeeld voor het overbrieven van militaire geheimen aan de Sovjetunie. Wie was die laatste ? U denkt aan het Oude Testament.

(Rudolf ABEL) (= William August Fisher)

4. (Wetenschap & Techniek)

Tegenwoordig wordt de concentratie meestal uitgedrukt in microgram per m³, vroeger gebeurde dat al eens in Dobson-eenheden, zijnde de hoeveelheid moleculen van de stof in de atmosfeer per m² aardoppervlakte. Welke stof wordt hier bedoeld ?

(OZON)

5. (Sport)

Graag vernamen wij van u twee getallen in verband met Britse sporttakken; Het eerste is het maximale aantal punten dat in één break in een snookerwedstrijd kan behaald worden. Het tweede is het maximum aantal punten dat een dartsspeler in één beurt met drie pijlen kan scoren.

(a/ 147 - b/ 180)

6. (Varia)

Bij ons is het bij een paar schuchtere pogingen gebleven, maar in de Verenigde Staten werd het een rage : een menigte die via internet wordt opgeroepen zich op een bepaalde plaats te verzamelen, daar gedurende enkele minuten collectief iets totaal geks of absurds maar volledig onschadelijks verricht en dan even plots weer verdwijnt. Hoe noemt men dit fenomeen met een Engelse term ?

(FLASH MOB)

7. (Literatuur)

Hij was één van de markantste voorbeelden van het exotisme in de 19e-eeuwse literatuur. Als marine-officier bezocht hij tal van vreemde landen, waarvan hij de indrukken op impressio­nistische wijze neerschreef, vaak met melancholische bespiegelingen over de dood en de verganke­lijkheid der dingen. Hiervan getuigen o.m. "Madame Chrysanthème", "Pêcheur d'Islande" en "Un pélérinage d'Angkor". Vooral Turkije boeide hem, met als gevolg "Les désenchantées", "La Turquie agonissante" en zijn bekende debuut "Aziyadé". Wie was deze in 1850 als Julien Viaud geboren Fransman ?

(Pïerre LOTI)

8. (Film)

Na een korte carrière in een radicale mime-groep stopte hij op zijn 23e met acteren om in mobilhome doorheen de States te trekken. Na 15 jaar nam hij zijn oorspronkelijke draad terug op met een rolletje in "Tell me a riddle" en "Die laughing", allebei uit 1980. In "E.T." was hij de wetenschapper Keys en verder was hij te zien in o.m. "Jagged edge", "Bitter moon", "Kika", "Unforgettable" en "Femme fatale". De naam van deze in 1942 geboren Amerikaanse acteur ?

(Peter COYOTE)

9. (Kunst & Kultuur)

Van bij de uitvinding van de boekdrukkunst in de 15e eeuw was het de gewoonte om in het boek een kenmerk aan te brengen dat de eigenaar ervan identificeerde. Meestal was dat het wapenschild van de bezitter, een embleem of een allegorische figuur. Deze kenmerken, al naar gelang de tijd en de heersende mode uitgevoerd in houtsnede, kopergravure of steendruk, zijn vaak juweeltjes op zich en object voor verzamelaars. Met welke Latijnse term worden zijn aangeduid ?

(EX-LIBRIS)

10. (Muziek)

Min of meer begonnen als grap in een Antwerps café in 1999 volgden al snel tal van optredens tot Werchter, Marktrock en Pukkelpop toe en verschenen twee CD's, de jongste net vóór de zomer, getiteld "Sensacional". De big band rond de Mertens Brothers en met o.m. Stoffel Verlackt op percussie en met vocals van Tine Embrechts brengt mambo-, cha cha cha- en andere latin-standards naast eigen composities. Graag de naam van die band.

(EL TATTOO DEL TIGRE)

REEKS 7

1. (Varia/Personage)

In maart van dit jaar overleed in Johannesburg op 90-jarige leeftijd de boezemvriend en strijdmakker van het eerste uur van Nelson Mandela. In zijn jonge jaren behoorde hij tot de radicale vleugel van het ANC en was hij de oprichter van de jeugdafdeling ervan. In 1963 werd hij samen met Nelson Mandela tot levenslang veroordeeld en bracht er 26 jaar mee door op het Robbeneiland. In 1991 werd hij verkozen tot voorzitter van het ANC. Graag zijn naam.

(Walter SISULU)

2. (Aardrijkskunde)

Als de Finnen het over hun land hebben dan zeggen ze niet Finland maar Suomi, net zoals de Grieken in Hellas wonen. Onder welke naam kennen we de volgende landen of gebieden beter :

       a) Cymru       (WALES)

       b) Druk-Yul       (BHUTAN)

3. (Geschiedenis)

Op het einde van de 11e eeuw stichtte de Perzische sjiiet Hasan-al-Sabbah in Kairo een sekte, die al spoedig zou uitgroeien tot een subversieve terreurbeweging - er is echt niets nieuws onder de zon - die zich niet alleen met geweld verzette tegen de kruisvaarders maar ook tegen tal van islamitische heersers. In het midden van de 13e eeuw werd met hen korte metten gemaakt. Hoe heette die sekte, behorend tot de Ismaelieten en wier naam in heelwat talen in een niet zo gunstige betekenis werd overgenomen ?

(ASSASSIJNEN)

4. (Wetenschap & Techniek)

Het metaal dat we zoeken wordt hoofdzakelijk geraffineerd uit de ertsen borniet, malachiet en azuriet. Het heeft atoomgetal 29 en atoomgewicht 63,5, soortelijk gewicht 8,96, smelt bij 1083° en heeft na zilver de grootste thermische en elektrische geleidbaarheid. Welk is het ?

(KOPER)

5. (Sport)

Een atletiekvraag uit de oude doos. Een Olympische titel verlengen is slechts voor weinig atleten weggelegd, maar hem vier keer op rij halen is een uniek exploot. Toch slaagde een discuswerper erin deze discipline te winnen op de spelen van Melbourne, Rome, Tokio en Mexico. Wie ?

(Al OERTER)

6. (Varia/Mythologie)

In de mythologie zijn verblindend mooie vrouwen zelden te vertrouwen. Ook de Duitse romantische literatuur kent zo'n schepsel dat in feite een watergeest is zonder ziel, die ze alleen kan verkrijgen door huwelijk met een mens. Ze proberen dan ook de minnares te worden van ridders, die ze naderhand met een dodelijke kus naar de andere wereld helpen. De naam van deze wezens ?

(UNDINE of ONDINE)

7. (Literatuur)

In "De sater" creëert hij een labyrint vol verwijzingen naar klassieke en moderne literatuur, "Embleem" bevat vierregelige gedichten vergezeld van afbeeldingen en in "Mimicry" staan pastiches op klassieke en moderne Nederlandse en Vlaamse dichters. Ander werk : "Het laatste boek", "De zoon van de panter", "Phoenix, "De kameleon" en het recente "Lily". Verder vertaalt hij werk van o.a. Rimbaud, Mallarmé en Joyce. De vertaling van diens "Ulysses" levert hem in 1996 de Martinus Nijhoff-prijs op. Wie is deze in 1943 in Leuven geboren schrijver ?

(Paul CLAES)

8. (Film)

Afgelopen zomer vaak via de radio tot ons gekomen : "Summer's here" van Magnus. Uit de soundtrack van welke Vlaamse film ?

("Anyway the wind blows")

9. (Kunst & Kultuur)

Vier tekeningen, één artiest. Wie ?

(Félicien ROPS)

10. (Muziek)

Deze in 1803 in Parijs geboren en nauwelijks 53 jaar oud geworden Franse componist maakte naam met een aantal opéras-comiques waaronder "Le fidèle berger", "Le roi d'Yvelot", "La poupée de Nuremberg" en "Si j'étais roi", waaruit zo dadelijk de ouverture. Zijn naam ?

(Adolphe-Charles ADAM)

REEKS 8

1. (Varia)

Strips voor een iets rijper publiek. Begin augustus overleed een Italiaan die als één van de grootmeesters van de erotische strip mag beschouwd worden. Naast wulpse figuren als Valentina en Bianca vloeiden uit zijn pen getekende versies van "Emmanuelle", "Justine" en "Histoire d'O". Wie bedoelen we ?

(Guido CREPAX)

2. (Aardrijkskunde/Toerisme)

Hamburg beschikt over een vrij uniek natuurlijk fenomeen voor een stad, namelijk een enorme watervlakte pal in het midden van de stad, die tot in het centrum reikt. De kleine Binnen ….. is omzoomd met hotels, luxe-appartementen en kantoorgebouwen, op de Aussen ….. wordt volop gezeild en aan watersport gedaan. Hoe heet dat binnenmeer ?

(ALSTER)

3. (Geschiedenis)

Brits staatsman, levend van 1859 tot 1925. In 1899 werd hij onderkoning van India, welk ambt hij in 1905 neerlegde na een heftige ruzie met Kitchener. Na een verblijf in het Hogerhuis werd hij lid van het oorlogskabinet van Lloyd George en van 1919 tot 1922 was hij Minister van Buitenlandse Zaken. Daarna presideerde hij de Conferentie van Lausanne waar de Grieks-Turkse kwestie werd geregeld. In 1920 werd zijn naam gegeven aan de grens tussen Polen en Rusland, hoewel hij er zelf part noch deel aan had. Over wie hebben we het ?

(Lord CURZON of Kedleston)

4. (Wetenschap & Techniek)

In 1523 maakte de westerse wereld kennis met een dieprode kleurstof, die de Spanjaarden uit Mexico hadden meegebracht en die gewonnen werd uit de gedroogde wijfjes van de cochenilleluis, een op cactussen levende schildluis. Hoe heet die kleurstof ?

(KARMIJN of KARMOZIJN)

5. (Sport)

Sportvrouw van het jaar zal ze wel nooit worden, want de sporttak die ze beoefent is zo goed als onbekend bij het grote publiek. Toch staat deze Brusselse muurklimster aan de absolute top in haar discipline. Ze grossiert Europese en wereldtitels, maar dat levert vooralsnog geen nationale erkenning op. Wie bedoelen we ?

(Muriel SARKANY)

6. (Varia)

De NOS-nieuwslezer die u op de fotokopie ziet is al sinds mensenheugnis de onvolprezen presentator van het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Zijn naam ?

(Philip FRERIKS)

7. (Literatuur)

Ze volgt les aan een tovenaarsschool en ze vliegt vrolijk door het zwerk, net als Harry Potter. Plagiaat, vonniste een Nederlandse rechter. Parodie, meende Roularta toen ze het boek "….. en de magische contrabas" op de Belgische markt uitbracht, maar de uitgeverij besloot nu toch maar voor alle zekerheid te wachten met een tweede druk. Hoe luiden naam en voornaam van dit literaire zusje van Harry Potter ?

(TANJA GROTTER)

8. (Film)

Dubbele hyperkorte vraag :

       a) Wie is driving miss Daisy ?

       b) Wie is the enemy of the state ?

Uiteraard geeft u de namen van de acteurs in kwestie.             

(a/ Morgan FREEMAN - b/ Will SMITH)

9. (Kunst & Kultuur)

Hij werd geboren in Kiev in 1887, naturaliseerde zich later tot Amerikaan en overleed in New York in 1964. In 1908 vestigde hij zich in Parijs, waar hij als één van de eersten de principes van het kubisme op de beeldhouwkunst trachtte toe te passen. Uit de periode rond 1912 stammen de zgn. "medranos", een serie uit verschillend materiaal bestaande gekleurde reliëfs, en de "sculpto-reliefs", polychrome figuren in hout en papier-maché. Na zijn vertrek naar de VS ontstonden nog kinetische werken en doorzichtige, van binnenuit verlichte plastieken. Wie was die beeldhouwer en lithograaf ?

(Alexander ARCHIPENKO)

10. (Muziek)

Deze Amerikaanse jazzpianist startte zijn carrière begin jaren '60 bij Donald Byrd en speelde verder nog bij o.m. Eric Dolphy en Miles Davis vooraleer in 1968 zijn eigen sextet op te zetten. In de jaren '70 ging hij tot afgrijzen van veel jazzpuristen de funky toer op. Van zijn talrijke eigen composities noemen we "Maiden voyage", "Dolphin dance", "Cantaloupe Island" en "Watermelon man". Verder schreef hij de muziek voor tal van films zoals Antonioni's "Blow up", "A soldier's story" en een deel van Taverniers "Round midnight". Voor deze laatste ontving hij in 1987 een oscar. Over wie hebben we het ?

(Herbie HANCOCK)

REEKS 9

1. (Varia/Personage)

In december vorig jaar overleed in een Duits ziekenhuis één van de markantste sociologen uit de tweede helft van de vorige eeuw. Geboren in 1926 als zoon van een Kroatische vader en een joodse moeder gaat hij filosofie en theologie studeren aan het Vaticaan en in 1956 wordt hij tot priester gewijd. In zijn Puertoricaanse parochie in Manhattan wordt hij geconfronteerd met armoede en het failliet van het klassieke onderwijssysteem, wat uitmondt in zijn befaamde boek "Deschooling society". Later komt hij als vice-rector van de katholieke universiteit van Puerto Rico in aanvaring met de kerkelijke autoriteiten, hetgeen hem zijn baan kost. Vervolgens zet hij in Cuernavaca, Mexico, een centrum op poten dat als laboratorium fungeert voor zijn onderwijs­ideeën. Van daaruit vertrekt een stroom publicaties waarin hij zich afzet tegen het onderwijs­systeem, de technologische ontwikkelingen, de westerse energiepolitiek en de medische industrie en pleit voor een "convivial society". Wie was die man ?

(Ivan ILICH)

2. (Aardrijkskunde)

Het immer levendige Jemaa-el-Fna-plein, de Koutoubia-minaret, het befaamde Mamounia-hotel en de tuinen van Aguedal met besneeuwde bergtoppen in de achtergrond : in welke stad zijn we ?

(MARRAKESJ)

3. (Geschiedenis)

Tijdens W.O.I commandeerde hij als luitenant-generaal in het leger van de tsaar, functie die hij opgaf na de Finse onafhankelijkheidsverklaring van 1917. Eén jaar later was hij opperbevel­hebber van het Finse leger. Onder zijn leiding werd in de jaren '20 langsheen de Russische grens een naar hem genoemde verdedigingslinie aangelegd. Na de Russisch-Finse oorlog van 1939-1940 koos hij de zijde van de Duitsers en trok hij opnieuw ten strijde tegen aartsvijand Rusland. In 1944 werd hij president van zijn land, wat hij bleef tot in 1946. Vijf jaar later overleed hij. Wie was die Finse veldheer en staatsman ?

(Carl Gustav Emil MANNERHEIM)

4. (Wetenschap & Techniek)

Het Engelse woord dat we zoeken staat in de elektrotechniek voor een component die, indien parallel geplaatst in een schakeling, een deel van de elektrische stroom omleidt. In de geneeskunde wordt de term gebruikt voor een natuurlijke of kunstmatig aangebrachte verbinding tussen delen van het bloedvatenstelsel. Indien het gaat om de overbrugging van een slagadergedeelte spreekt men van een bypass. Welke is die term ?

(SHUNT)

5. (Sport)

Voetbal - rubriek Belgen in het buitenland. Bij welke club speelt Alex Lawarée ? Hij werd er vorig jaar topschutter mee in de Oostenrijkse competitie.

(CASINO BREGENZ)

6. (Varia)

General Motors gaat zijn nieuwe model Buick, de LaCrosse, nu toch onder een andere naam op de Canadese markt brengen. De huidige naam heeft er al voor wat hilariteit gezorgd omdat hij in een aantal Canadese dialecten iets betekent dat GM oorspronkelijk niet echt in gedachten had. Wat is die dubbelzinnige betekenis van LaCrosse ?

(MASTURBEREN)

7. (Literatuur)

De Duitse auteur naar wie we op zoek gaan werd geboren in 1896, ontvluchtte in 1938 de nazi's naar de Verenigde Staten en emigreerde opnieuw in 1958 naar Zwitserland, alwaar hij in 1977 overleed. Ondertussen schreef hij al eens iets : het debuuttoneelstuk "Kreuzweg" uit 1920, "Der fröhliche Weinberg" uit 1924, "Schinderhannes" uit 1927, "Des Teufels General" uit 1946 en tussendoor het maatschappijkritische "Der Hauptmann von Köpenick" uit 1930. Wie bedoelen we?

(Carl ZUCKMAYER)

8. (Film)

De jaren '30 van de vorige eeuw waren in de Verenigde Staten een periode van kommer en kwel, en al wat de moraal wat kon opkrikken werd door het volk meer dan verwelkomd. Eén van die opkikkers was een renpaard dat tijdens die depressiejaren zowat alles won wat er te winnen viel en dan ook de lieveling werd van het publiek. Regisseur Gary Ross wijdde er dit jaar een film aan met Jeff Bridges, Toby Maguire en Chris Cooper in de hoofdrollen. Graag de naam van dat paard of zoals u wil de titel van die film.

("Seabiscuit")

9. (Kunst & Kultuur)

Nederlands schilder-tekenaar-graficus, geboren op Java in 1858 en overleden in 1928. Na kennismaking met William Morris in Londen komt hij onder invloed van het symbolisme en later zou hij ook nog lid worden van de Brusselse groep "Les Vingt". Een beroemd voorbeeld uit die periode is "De drie bruiden", (a) op de fotokopie. Symbolisme en art nouveau zullen zich ook laten gelden in zijn affiche-ontwerpen, zie (b). Rond 1900 vervaardigt hij grote decoratieve tegeltableaus voor de Beurs van Berlage; na 1905 gaat hij tekenen in een forse, hoekige stijl. Ook zijn in 1891 geboren dochter kwam in het schildersvak terecht. Haar werk is realistisch tot hyper­realistisch, getuige het bekende "De drie generaties", het op ( c) afgebeelde zelfportret en "Aan de toog in Westkapelle" op (d). Graag de familienaam van vader en dochter.

(Jan en Charley TOOROP)

10. (Muziek)

Tweemaal Franstalig. Wie zijn de respectievelijke uitvoerders ?

              (a/ Michel SARDOU ("Les Lacs de Connemara"))

              (b/ André BIALEK ("La belle gigue"))

REEKS 10

1. (Varia)

Het Europese Commissievoorzitterschap van Romano Prodi's voorganger Jacques Santer was niet bepaald een succes te noemen. Vijftien jaar eerder, tussen 1981 en 1985, was een landgenoot hem al in die functie voorgegaan. Wie ?

(Gaston THORN)

2. (Aardrijkskunde)

De Sloveense kust biedt met zo'n 50 km. lengte maar een klein venster op zee en het is dan ook niet verwonderlijk dat er maar één haven van betekenis is. De oude Grieken hadden er al een nederzetting, daarna volgde een stoet van Illyriërs, Romeinen, Goten, Slaven en Franken tot de Venetianen er zich in de 15e eeuw vestigden. Zij lieten er een aantal fraaie gotische en renaissancegebouwen achter waaronder het Pretorenpaleis en de Loggia. Welke stad bedoelen we?

(KOPER)

3. (Geschiedenis)

Als één van de voornaamste kooplieden van Boston leidde hij het verzet tegen de Britten na de fameuze Tea Party en gaf daarmee het startsein tot de opstand van de kolonies. In 1775 werd hij voorzitter van het tweede Continental Congress enop 4 juli 1776 zette hij als allereerste zijn handtekening onder de Onafhankelijkheidsverklaring. Van 1780 tot aan zijn dood in 1793 was hij bijna ononderbroken gouverneur van de staat Massachusetts. Wie was die politicus ?

(John HANCOCK)

4. (Wetenschap & Techniek)

Vuilgrijsgeel roofdier behorend tot de hondachtigen, ongeveer zo groot als een kleine herdershond en nauw verwant aan de jakhals. Hij leefde oorspronkelijk in de prairiegebieden van heel Noord-Amerika, maar komt nu enkel nog voor in het westen en middenwesten van de VS. Hij voedt zich met insecten, knaagdieren en pluimvee, waaronder maar al te graag renkoekoeken. De naam van dat beest ?

(COYOTE of PRAIRIEWOLF)

5. (Sport)

Autosport. Hoewel er dit jaar in de Formule 1 voor het eerst punten werden verdeeld tot en met de achtste plaats in elke Grand Prix slaagde Jos Verstappen er niet in ook maar één puntje te versieren in 17 Grand Prix. Twee piloten slaagden er daarentegen in te scoren in hun enige Grand Prix waaraan ze deelnamen. Marc Gené deed dat met een vierde plek in de Grote Prijs van Italië, de man die we zoeken met een zesde plaats in die van Japan. Wie was dat ?

(Takuma SATO)

6. (Varia/Mythologie)

Hij was de zoon van de Trojaanse koning Tros en werd omwille van zijn schoonheid, zoals dat heet, door Zeus aangesteld als opperschenker van de goden. Hoe heette hij ?

(GANYMEDES)

7. (Literatuur)

Tot in 1995 was hij actief als hoogleraar biologische psychiatrie in Groningen. Inmiddels was hij in 1966 al gedebuteerd als dichter met de bundel "Onder het vee", twee jaar later gevolgd door "Het orgeltje van yesterday", met nuchtere en ironische verzen. Later wordt zijn werk abstracter : "Een pil voor Doornroosje", "Dit uitzicht", "Het mechaniek van de ontroering". In 1988 viel hem de P.C.Hooftprijs te beurt, in 1999 verscheen de bloemlezing "Geluk is gevaarlijk". Zijn pseudoniem is eigenlijk niet meer dan een synoniem van zijn ware naam. Geef één van beide.

(Rutger VAN DEN HOOFDAKKER werd Rutger KOPLAND)

8. (Film)

Welke jonge Franse regisseur tekende voor de volgende films : "Sitcom", "Les amants criminels", "Gouttes d'eau sur pierres brûlantes", "Huit femmes" en "Swimming pool", deze laatste uit 2003 met Charlotte Rampling in de hoofdrol ?

(François OZON)

9. (Kunst & Kultuur)

Vader William had reeds enkele kastelen in Schotland op zijn naam staan, maar het was vooral zijn zoon die in het 18e-eeuwse Londen furore zou maken als architect. Naast o.m. de aanleg van St.James's en Portman Square en de bouw van het residentiële Adelphi Terrace in de hoofdstad realiseerde hij tal van private residenties in de omgeving ervan : Syon House, Kenwood House, Osterley Park. Ook de Pulteney Bridge in Bath is van zijn hand. Wie was die Schot ?

(Robert ADAM)

10. (Muziek)

Dirk Swartenbroeckx timmert al sinds 1996 aan de weg met een latin gekleurde versie van drum & bass, getuigde daarvan de CD's "Our girl in Havana" uit 2001 en "Camino real" van mei eerder dit jaar. Hij is tevens een veelgevraagd deejay die internationale reputatie geniet. Onder welk pseudoniem is Dirk in de muziekscene gekend ?

(BUSCEMI)

REEKS 11

1. (Varia/Personage)

De man die we zoeken was sinds 1904 actief lid van de SDAP en zetelde voor die partij in de Tweede Kamer vanaf 1933. Na tijdens W.O.II een tijd in Buchenwald doorgebracht te hebben stelde hij zich aan het hoofd van een politieke vernieuwingsbeweging, waaruit de PvdA voortkwam. In 1945 werd hij Minister van Sociale Zaken en drie jaar later voor de eerste maal minister-president. In de jaren '50 zou hij nog drie kabinetten leiden vooraleer zich uit het politieke leven terug te trekken. Wie was die Nederlandse staatsman die in 1988 overleed op de gezegende leeftijd van 102 jaar ?

(Willem DREES)

2. (Toerisme)

Het Brusselse Muziekinstrumentenmuseum huist sinds de lente van 2000 in een prachtig art nouveau-gebouw aan het Koningsplein, genaamd naar het warenhuis dat er eertijds in gevestigd was. Hoe heet dat gebouw ?

(OLD ENGLAND)

3. (Geschiedenis)

De bibliothecaris van York ontmoette op een reis naar Rome in 781 Karel de Grote. Deze laatste overhaalde hem om in zijn dienst te treden en al spoedig werd hij zoveel als Karels Minister van Onderwijs. Zijn grote verdienste ligt, naast de organisatie van de scholen in het  rijk, in de verspreiding van de toen bestaande theologische en profane literatuur. Karel de Grote vertrouwde hem daarnaast ook het beheer toe van tal van abdijen, waaronder de gereputeerde St.Martinus in Tours. Graag zijn naam.

(ALCUINUS) (of Albinus)

4. (Wetenschap & Techniek)

Iedereen herinnert zich wellicht het trucje van de scheikundeleraar in de middelbare school toen hij een erlenmeyerkolf met een rode vloeistof schudde en die vloeistof plots kleurloos werd. Het geheim was de aanwezigheid van een zuur-base-indicator die rood kleurt in een alkalisch milieu en kleurloos is in een zuur milieu. Hebt u uit de scheikundeles ook nog onthouden hoe die indicator heet ?

(FENOLFTALEÏNE)

5. (Sport)

Zwemmen. Brigitte Becue heeft aanleg voor soapactrice. Haar carrière wordt beheerst door constante koerswijzigingen. Zo ruilde ze begin november haar recente Amerikaanse trainer Paul Bergen in voor een Nederlander met het Catalaanse Sabadell als basis. Wie is de voorlopig meest recente trainer van Becue ?

(Piet WILDEBOER)

6. (Varia)

- Amerikaans zanger-gitarist, geboren in 1926

- Frans filmregisseur, geboren in 1934

- Amerikaanse actrice, geboren in 1966

- Frans 15e-eeuws hertog

- Libanees politicus, geboren in 1938

Verschillen in schrijfwijze maar fonetisch éénzelfde familienaam. Dewelke ?

(Chuck, Claude, Halle, Duc de en Nabih BERRY/BERRI)

7. (Literatuur)

Amerikaans science fiction-schrijver, vooral bekend vanwege kortverhalen die vaak een absurd-grappige ondertoon hebben. Zij zijn verzameld in o.m. "Untouched by human hands" en "Citizen in space". Ook zijn romans zijn meestal in dezelfde stijl : "Dimension of miracles" ("Dierbaar doolhof" in het Nederlands), "The status civilization" of "De statusplaneet" en "Journey beyond tomorrow" of "Joenes' wonderbaarlijke reis". Wie bedoelen we ?

(Robert SHECKLEY)

8. (Film)

Deze nu 42-jarige Schotse acteur doet zijn eerste memorabele verschijning in "Trainspotting" uit 1996 als de licht ontvlambare en gewelddadige Francis Begbie. Hij duikt daarna op in o.m. "The Full Monty", "The world is not enough" en "The beach" om dit jaar de figuur van Hitler te vertolken op TV in "The rise of evil". Graag zijn naam.

(Robert CARLYLE)

9. (Kunst & Kultuur)

De in 1958 in Mortsel geboren beeldende kunstenaar die we zoeken mocht in 2001 ons land vertegenwoordigen op de Biënnale van Venetië. Typisch in zijn werk is het gebruik van verbleekte kleuren of van zoveel wit dat het lijkt of zijn voorstellingen overbelicht zijn. Op de fotokopie ziet u "De Tijd" en "De diagnostische blik". Wie bedoelen we ?

(Luc TUYMANS)

10. (Muziek)

Twee Russische klassieke fragmenten. Het eerste is gewijd aan fruit, van het tweede bestaat een moderne versie en daarvoor moet u nog maar eens teruggrijpen naar het begin van deze quiz. Wie zijn de respectievelijke componisten ?

(a/  PROKOFIEFF ("Liefde voor drie sinaasappelen"))

(b/ MOESSORGSKI (Promenade uit "Schilderijententoonstelling", cfr. Emerson, Lake & Palmer))

REEKS 12

1. (Varia/Godsdienst)

Van de oorspronkelijk in Hebreeuws en Grieks geschreven bijbel ontstonden in de 1e eeuw n.C. verschillende Latijnse vertalingen. In 382 werd de heilige Hiëronymus door de paus belast met een nieuwe Latijnse vertaling teneinde wat eenheid te scheppen in de chaos. Deze versie bleef gedurende meer dan duizend jaar de meest gebruikte en werd door het Concilie van Trente in 1546 officieel als enige door de kerk te gebruiken tekst geconsacreerd. Hoe noemt men nu die vertaling van Hiëronymus ?

(VULGAAT)

2. (Aardrijkskunde)

Deze Ierse rivier is 105 km. lang en mondt nabij Drogheda uit in de Ierse Zee. Het dal ervan is bekend vanwege belangwekkende prehistorische overblijfselen, zoals een aantal megalitische grafheuvels uit het neolithicum. Aan de oevers van de rivier vond op 11 juli 1690 een veldslag plaats die de Ierse maar ook de Britse geschiedenis danig zou beïnvloeden. Welke is die river ?

(BOYNE)

3. (Geschiedenis)

Rond 1500 werd aan de Romeinse Piazza Navona een antiek beeldje gevonden dat men een plaats gaf vóór het Palazzo Braschi. Al spoedig werd het dé plek bij uitstek voor al wie iets op zijn lever had tegen de machthebbers : nagenoeg iedere ochtend hing er immers een briefje tegen geplakt met daarop cynische of hatelijke opmerkingen gericht tegen bepaalde wantoestanden. Draconische maatregelen tot de doodstraf voor de auteur toe vermochten niets tegen de immense populariteit van de briefjes die de ronde van de stad deden en genoemd werden naar het beeldje in kwestie. Ook in onze taal is het woord doorgedrongen en betekent het zoveel als beledigend spotschrift. Met al deze informatie moet u ons dan ook de naam van dat fameuze beeldje kunnen geven.

(PASQUINO)

4. (Wetenschap & Techniek)

We zoeken een in 1912 geboren Duits natuurkundige en filosoof, sedert 1946 verbonden aan het Max Planck-instituut. In de jaren '30 verrichtte hij fundamenteel onderzoek naar de energie in atoomkernen en formuleerde hij de koolstofcyclus voor de energieproductie in sterren. Ook één van de ontstaanstheorieën van ons zonnestelsel is van hem afkomstig. Na W.O.II ontpopte hij zich tot een uitgeproken tegenstander van kernwapens. Zijn naamgenoot was van 1984 tot 1994 president van de Duitse Bondsrepubliek. Hoe luidt die familienaam ?

(Carl & Richard VON WEIZSACKER)

5. (Sport)

De exploten van Clijsters en Henin hebben tot gevolg dat ons land zich bijna uitsluitend concentreert op het vrouwentennis. Maar deze sport wordt ook door mannen betwist. In tegenstelling tot het vrouwentennis is de top bij de mannen vrij breed. De top-20 van het mannentennis omvat enkele "grijze muizen", die vooral door regelmaat hoog in de rangschikking zijn opgeklommen. Zo ook de Argentijnse speler die we zoeken. Deze man is in ons land vooral bekend wegens het elimineren van Xavier Malisse in Wimbledon 2002, maar hij stond ondertussen ook reeds in de halve finale van de US Open 2003 en hij staat hoog in de ATP-rangschikking. Wie ?

(David NALBANDIAN)

6. (Varia)

Binnenkort wordt Jaap de Hoop Scheffer de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO. Zijn landgenoot Joseph Luns hield deze functie bezet van 1971 tot 1985. In 1994 was het even de beurt aan Willy Claes. Tussen Luns en Claes waren er nog twee secretarissen-generaal. Graag hun beider namen in de juiste volgorde.

(a/ Lord CARRINGTON - b/ Manfred WÖRNER)

7. (Literatuur)

Hij groeide op temidden van de in zijn werk een grote rol spelende Donkozakken. Hij schreef "Verhalen van de Don", "De azuurblauwe steppe" en "Nieuw land onder de ploeg", voor hij wereldberoemd werd met de trilogie "De stille Don", een tijdens W.O.I en de burgeroorlog spelende kroniek van een Donkozakkenfamilie. In de 1965 sleepte hij de Nobelprijs literatuur in de wacht. Wie was die Rus die leefde van 1905 tot 1984 ?

(Mikhail Aleksandrovitsj SJOLOCHOV)

8. (Film)

Toen hij in 1960 uitkwam verwekte deze film heelwat sensatie en werd hij aanstootgevend bevonden. Het verhaal gaat over een psychopatische moordenaar, rol van Karlheinz Boehm, die zijn slachtoffers op het moment van hun dood fotografeert. Hoe heet die Britse prent van de hand van Michael Powell ?

("Peeping Tom")

9. (Kunst & Kultuur)

De man die we zoeken werd in 1927 in Ukkel geboren, debuteerde als keramist en stapte in de jaren '50 over naar de beeldhouwkunst. In 1949 stichtte hij in Brussel samen met Alechinsky en Reinhoud de Ateliers du Marais. Van zijn werk, hoofdzakelijk in brons en staal, noemen we de "Triton" in Oostende, "La Coquille" voor Shell in Brussel, "Dessus-dessous" voor de toenmalige ASLK en "Confluences" voor het Europees Parlement, allebei eveneens in Brussel. Een tien jaar oudere broer is architect, die in 1968 de Atelier du Sart-Tilman oprichtte en die tal van gebouwen op de Luikse universiteitscampus ontwierp. Graag hun familienaam.

(Olivier & Claude STREBELLE)

10. (Muziek)

We eindigen deze quiz met twee titelthema's uit James Bond. Graag de respectievelijke uitvoerders.

              (a/ A-HA ("The living daylights"))

              (b/ Sheryl CROW ("Tomorrow never dies"))

* * * * *