HOUDEN VAN HERALDIEK
Waarom we van heraldiek houden proberen we te beantwoorden in verschillende fasen.
-
Heraldiek is een oude traditie
o Ontstaan in de Middeleeuwen, een fascinerende tijd. Het houdt de band tussen
een rijk verleden en een hoopvolle toekomst in stand. Men wil immers aan de
volgende generaties iets doorgeven.
o
Hangt samen met geschiedenis, meer in het bijzonder met familiegeschiedenis.
o
Heraldiek is vooral een West-Europees verschijnsel. Het geeft ons ook een
gevoel van samenhorigheid met vele volkeren, vooral, maar niet uitsluitend in
Europa. Alles heeft zijn goede en slechte kanten, symboliek kan ten goede,
maar ook ten kwade gebruikt worden.
-
Heraldiek is niet alleen een kunde, het is ook een kunst. Wapens zijn mooi !
o
Ondanks strakke, eeuwenoude regels blijft heraldiek ons aanspreken. Het
bepaalt mee ons straatbeeld, we worden er zonder dat we het beseffen dagelijks
mee geconfronteerd. We denken dan vooral aan de overheidsheraldiek:
provinciewapens, gemeentewapens en vlaggen. Mooi voorbeeld: bevlagd stadhuis
van Dendermonde, dak Kortrijks stadhuis, gevel Brugs stadhuis.
o We vinden wapens op schilderijen, op allerlei voorwerpen in musea, in kerken,
in kastelen en burchten, op grafstenen, wandtapijten, brandramen (stadhuis
Kortrijk).
o Ook nu blijft een wapen tekenen een kunst. Wapens ondergingen alle mogelijke
kunststijlevoluties. De heraldiek kende zoals zoveel zaken hoogtepunten en
dieptepunten. Toch heeft de heraldiek overleefd.
-
Heraldiek steekt vol symboliek. Je kan in je eigen familiewapen de
verbondenheid met de familie uitdrukken en bepaalde specifieke kenmerken naar
voren brengen.
o Schildvorm, verdelingen houden eerder beperkingen in, de wapenfiguren lijken
daarentegen wel oneindig. Hier gelden wel stilerende normen. De kunstenaar die
een wapen ontwerpt moet niet alleen kunnen tekenen, hij moet ideeën kunnen
omzetten in heraldische taal.
o
Een wapen ontwerpen is geen sinecure. Men kan wellicht grapjes maken hierover,
maar eigenlijk is het een ernstig werk. De ontwerper begint met zoekwerk. Hij
moet op allerlei disciplines een beroep kunnen doen:
§
Heraldiek: de regels van de heraldiek moeten gekend zijn.
§
Etymologie (voor de naamverklaring in geval van een sprekend wapen)
§
Iconografie (de kennis van de iconografie kan leiden tot goede vondsten)
§
Symboliek, mythologie om de betekenis van bepaalde kleuren,
attributen beter
in te schatten.
§
Genealogie is bijna een noodzaak. Men kan moeilijk een familiewapen ontwerpen,
want daar gaat het tenslotte om, niet om een persoonlijk embleem, als men geen
weet heeft van de eigen familiegeschiedenis. Soms heeft men geluk en bestaat
er een oud familiewapen. Meestal op een zegel (zegelkunde !), een grafsteen
(grafschriften). Om die bronnen op te sporen moet men zijn weg kunnen vinden
in archieven en bibliotheken.
§
Lokale geschiedenis: een minieme kennis van de geschiedenis van de plaatsen
waar men zelf en/of zijn voorouders woonden. Het wapen kennen van die plaatsen
of van de heren die er ooit de plak zwaaiden. Aandacht voor streekwapens. Een
bepaalde wapenfiguur kan direct aan een bepaalde streek doen denken (bv. raap,
keper, …)
§
Esthetica: zin voor verhoudingen, combinaties van vorm en kleur.
-
Waarom een familiewapen ?
o
Ik ben genealoog en vind dat genealogie en heraldiek samen horen.
o
Ik wil een familievereniging oprichten en zoek naar een teken van
samenhorigheid.
o
Ik heb een eigen familietijdschrift en zoek naar een symbool voor de hele
familie.
o
Ik schreef een familieboek en wil het familiewapen op de kaft.
o
Ik wil een familiewapen op mijn briefpapier, op mijn visitekaartjes, op een
zegelring, boven het haardvuur.
o
Ik heb een eigen webstek of homepage. Het familiewapen is ideaal om de
openingspagina op te fleuren.
o
Ik hou gewoon van familiewapens. De taal van mooie wapenboeken spreekt me aan
en ik wil die traditie helpen in stand houden.
-
Hoe ontwerp ik een mooi familiewapen ? Uitgangspunten :
o
Eenvoud
o
Kenmerkend en origineel (dus geen
algemene symbolen nemen)
o
Voorkeur gaat naar sprekende wapens (zijn echte familiewapens)
o
Uitbeelden van beroep kan als het om een erfelijk of veel voorkomend beroep
gaat (molenaars, slagers, …), hetzelfde kunnen we zeggen over hobby’s
(muziek kan b.v. al generaties beoefend worden)
-
Waar registreer ik mijn familiewapen ?
o
Bij notaris of registratiekantoor (auteursrechten)
o
Bij instanties die officieus wapens registreren (Heraldisch College van de
VVF)
o
Bij de Vlaamse Heraldische Raad voor een officieel beschermd wapen.
Praktische
informatie
Voor het Heraldisch College van Familiekunde Vlaanderen klik
hier als je meer inlichtingen wil over het HERALDISCH
COLLEGE. Secretariaat: Michel Louwette, Boerbemdstraat 1. 3020 Veltem-Beisem. Tel. 016-48.94.85. Nieuw
rekeningnummer HC : 230-0394561-82.
Voorzitter: (sedert 24.11.2001) Johan Roelstraete, Kransvijver 41, 8501 Heule.
Heraldisch tijdschrift:
Heraldicum
Disputationes. Uitg. Marc Van
de Cruys, Krommelei 47, 2110 Wijnegem. e-mailadres : homunculus.
Wil je meer informatie over heraldiek ga dan kijken bij onze
links
onder wapenkunde.
Een uitgebreide bibliografie vind je ook in onze
Handleiding
voor genealogisch onderzoek in Vlaanderen en in
abc van de genealogie
Eenmaal een wapen geregistreerd wil je er ook iets mee doen. Er zijn vele mogelijkheden: ex-libris, briefpapier, adreskaartjes, beeldhouwwerk, enz. Een geschilderd wapen kan een sieraad in je woning zijn. Men kan een lijst van tekenaars vragen bij het secretariaat.