Lieveheersbeestjes uit onze regio (Chilocorinae, Coccinellinae & Epilachninae)

Net zoals boktorren, snuitkevers, bladhaantjes en loopkevers maken lievheersbeestjes deel uit van de orde van de kevers (Coleoptera). Zoals alle kevers, zijn lieveheersbeestjes insecten met een volledige gedaanteverwisseling die vier verschillende stadia doorlopen in de loop van hun leven: het eitje, de larve, de pop en het adulte insect. Lees meer over de biologie van lieveheersbeestjes

In onze regio werden reeds 21 soorten lieveheersbeestjes gevonden. Hieronder worden ze opgesomd in volgorde van stijgende zeldzaamheid, volgens de Voorlopige verspreidingsatlas van lieveheersbeestjes in Vlaanderen (T. Adriaens en D. Maes, 2004)

2-stippelig lieveheersbeestje
(Adalia bipunctata - ADA BIP))

foto : F. Vandemaele

Status in Vlaanderen: zeer algemeen
In onze regio: overal zeer algemeen, in allerlei biotopen

7-stippelig lieveheersbeestje
(Coccinella 7-punctata - COC SEP)

foto : F. Claerbout, Bavikhove

Status in Vlaanderen: zeer algemeen
In onze regio: overal zeer algemeen, in allerlei biotopen

14-stippelig lieveheersbeestje
(Propylea 14-punctata - PRO QUA)

foto : F. Vandemaele

Status in Vlaanderen: zeer algemeen
In onze regio: overal zeer algemeen, zeker vroeger op het jaar bijzonder talrijk

10-stippelig lieveheersbeestje
(Adalia 10-punctata - ADA DEC)

foto : F. Claerbout, Kuurne

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: Af en toe te vinden maar nooit in grote aantallen

Roomvleklieveheersbeestje
(Calvia 14-guttata - CAL QUA)

foto : F. Claerbout, Bavikhove

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: idem

4-vleklieveheersbeestje
(Exochomus 4-pustulatus - EXO QUA)

foto : F. Claerbout, Kuurne

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: heel algemeen, in allerlei biotopen

22-stippeliglievheersbeestje
(Psyollobora 22-punctata - PSY VIG)

foto : F. Vandemaele

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: algemeen

 

Meeldauwlieveheersbeestje
(Halyzia 16-guttata - HAL SED)

foto : F. Claerbout, Bavikhove

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: algemeen

10-vleklieveheersbeestje
(Calvia 10-guttata - CAL DEC))

foto : F. Vandemaele, Deerlijk

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: zeldzaam, nog maar op 1 locatie gevonden

Vindplaatsen vòòr 2005: de Gavers Harelbeke
Vindplaatsen 2005: Moen, Tiegem, Kortrijk

11-stippelig lieveheersbeestje
(Coccinella 11-punctata - COC UND)

foto : F. Claerbout, Vichte

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: overal algemeen en soms talrijk

Zestienpuntlieveheersbeestje
(Tytthaspis 16-punctata - TYT SED)

foto : Roeland Libeer, Gullegem

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: algemeen

 

Veelkleurig Aziatisch Lieveheersbeestje
(Harmonia axyridis - HAR AXY) - exoot !

foto : F. Vandemaele, Beveren-Leie

Status in Vlaanderen: algemeen
In onze regio: heel algemeen en plaatselijk zeer talrijk
Tot nu toe nog geen grote slaapplaatsen gevonden

 

Oogvleklieveheersbeestje
(Anatis ocellata - ANA OCE)

foto : F. Vandemaele, Maasmechelen

Status in Vlaanderen: vrij algemeen.
In onze regio: zeldzaam, één waarneming (dood ex.)

vindplaatsen voor 2005 : Gullegem (2002)
vindplaatsen 2005 : Bergelenput Gullegem, Beveren-Leie

Bruin lieveheersbeestje
(Aphidecta obliterata - APH OBL)

foto :P. Vantieghem, Deerlijk

Status in Vlaanderen: vrij algemeen
In onze regio: eerder zeldzaam.

vindplaatsen voor 2005 : De Gavers, Heule, Deerlijk
vindplaatsen 2005 : Ooigembos, Kortrijk

Wilgenlieveheersbeestje
(Chilocorus renispustulatus)

foto : F. Claerbout, Kuurne

Status in Vlaanderen: vrij algemeen
In onze regio: idem

Vloeivleklieveheersbeestje
(Oenopia conglobata - OEN CON)

foto : F. Claerbout, Bavikhove

Status in Vlaanderen: vrij algemeen
In onze regio: idem

 

Harlekijnlieveheersbeestje
(Harmonia 4-punctata - HAR QUA)

foto : F. Claerbout, Bavikhove

Status in Vlaanderen: vrij algemeen
In onze regio: vrij algemeen in de geschikte biotopen (naaldbomen)

Vindplaatsen 2005: -

Ruigtelieveheersbeestje
(Hippodamia variegata)

foto : F. Claerbout, Vichte

Status in Vlaanderen: vrij algemeen
In onze regio: vrij algemeen en soms zeer talrijk in pioniersvegetaties

 

19-puntlieveheersbeestje
(Anisosticta 19-punctata - ANI NOV)

foto : F. Claerbout, Kuurne

Status in Vlaanderen: vrij algemeen
In onze regio: eerder zeldzaam

Vindplaatsen vòòr 2005: Bergelenput, Gavers, Kuurne
Vindplaatsen 2005: Bergelenput Gullegem

18-stippelig lieveheersbeestje
(Myrrha 18-guttata - MYR OCT)

foto : Frans Vandemaele, Deerlijk

Status in Vlaanderen: vrij algemeen
In onze regio: eerder zeldzaam

Vindplaatsen vòòr 2005: Anzegem, Deerlijk
Vindplaatsen 2005: -

Heggeranklieveheersbeestje
(Epilachna argus - EPI ERG)

foto : F. Claerbout, Vichte

Status in Vlaanderen: zeldzaam
In onze regio: zeldzaam

Vindplaatsen: Vichte (2002): wellicht bevindt er zich een populatie in de buurt

Biologie en ecologie van de Lieveheersbeestjes

Net zoals boktorren, snuitkevers, bladhaantjes en loopkevers maken lievheersbeestjes deel uit van de orde van de kevers (Coleoptera). Ze zijn te herkennen aan de aanwezigheid van de harde dekschilden, en door de aanwezigheid van bijtende monddelen, waarmee ze hun prooien verscheuren of aan planten kangen.

Ondanks het feit dat sommige soorten, zoals het algemeen 2-stippelig lieveheersbeestje, uiterst variabel zijn, worden kenmerken zoals de kleur of het aantal vlekken gebruikt om de soorten op naam te brengen in het veld.

Zoals alle kevers, zijn lieveheersbeestjes insecten met een volledige gedaanteverwisseling die 4 verschillende stadia doorlopen in de loop van hun leven: het eitje, de larve, de pop en het adulte insect. Sommige soorten ontwikkelen slechts 1 generatie per jaar, sommige zoals het 2-stippelig of het 14-stippelig lieveheersbeestje ontwikkelen dan weer 3-4 generaties per jaar.

Het zijn de adulte exemplaren die overwinteren. Ze kunnen overwinterend aangetroffen worden in woningen, in nestkastjes, in bomen of planten, in de strooisellaag... Op het einde van de winter verlaten ze de overwinteringsgroep om hun geslachtsorganen te ontwikkelen en om te paren. De larven sluipen uit ongeveer 5 dagen na de ei-afzet, en groeien snel. De larven van lieveheersbeestje kunnen op naam gebracht worden maar dit is vrij moeilijk en vraagt enige ervaring.
Na 2-4 weken verpopt de larve zich en na een week sluipt het adulte insect uit de pop. In het begin heeft het lieveheesbeestje bleke schilden, het duurt een drietal dagen voor het volledig op kleur is.

Het voedsel van lieveheersbeestjes varieert. Vele soorten, zoals het 7-stippelig lieveheersbeestje, eten bladluizen en zijn daarvoor graag gezien in land- en tuinbouw. Andere soorten eten meeldauwschimmels, zoals het Meeldauwlieveheersbeestje. Dat ze daarbij zelf deze schimmels verder verspreiden zorgt ervoor dat ze wel eens als schadelijk worden bestempeld. Een laatste -kleine- groep is die van de planteneters, waarvan er slechts 1 soort gevonden werd in onze regio: het prachtige Heggeranklievheersbeestje, dat allerlei komkommerachtige planten eet.

Bron: Baugnée, J.-Y., Branquart, E. & Maes, D., 2001. Velddeterminatietabel voor de lieveheersbeestjes van België (Chilocorinae, Coccinellinae & Epilachninae). Jeugbond voor Natuurstudie en Miliebescherming (Gent), Jeunes & Nature asbl (Wavre) i.s.m. het Instituut voor Natuurbehoud (Brussel).

Coccinula?

Coccinula is de naam van het Belgische lieveheersbeestjesproject. Het is een samenwerking tussen de Waalse natuur- en jongerenvereniging Jeunes et Nature (J&N) en de Vlaamse Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming (JNM), in samenwerking met het Instituut voor Natuurbehoud.

De werkgroep Coccinula wil natuurliefhebbers met interesse voor lieveheersbeestjes verenigen en de habitatvereisten en verspreiding van lieveheersbeestjes doorgronden. Op termijn kan dit resulteren in het voorstellen van gerichte beschermingsmaatregelen, beheertips voor natuurgebieden enz.
Het project moet op termijn resulteren in een Belgische atlas voor de lieveheersbeestjes. Voor Vlaanderen is er reeds een voorlopige verspreidingsatlas, te koop in de jnm winkel of gratis te downloaden op de site van het Insituut voor Natuurbehoud. De determinatietabel van de werkgroep kan je voor een klein bedrag kopen op de JNM website .

Wie wil meewerken aan het project stuurt gewoon zijn gegevens door naar lieveheersbeestjes@jnm.be . Je ontvangt dan gratis het contactblad bij je thuis. Waarnemingen in de regio die doorgestuurd worden naar onze insectenwerkgroep, zullen wij ook aan Coccinula overmaken.

Bezoek de webpagina van Coccinula op de site van het Instituut